Szczegóły atrakcji turystycznej
Dom podcieniowy przy ul. Kościelnej 3 w Czeladzi
Czeladź jest ponad 30-tysięcznym miastem, położonym w północno-wschodniej części Aglomeracji Katowickiej, która wchodzi w skład Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Przez miasto przepływa rzeka Brynica. Czeladź należy do najstarszych miast w tej części obecnego województwa śląskiego. Jako ośrodek miejski ukształtowała się już w XIII wieku, pełniąc wtedy ważną rolę na granicy małopolsko-śląskiej. Od XV do końca XVIII wieku wchodziła w skład biskupiego Księstwa Siewierskiego. Jeszcze w połowie XIX wieku mieszkańcy Czeladzi zajmowali się głównie rzemiosłem i handlem, wkrótce jednak miasto przekształciło się w ośrodek przemysłowy. Położone nad Brynicą centrum miasta zachowało pseudoowalnicowy, średniowieczny układ urbanistyczny. Jego centrum stanowi, oczywiście, rynek, który niegdyś pełnił funkcje placu targowego.
Domy podcieniowe
Pierzeje rynkowe były w większości zabudowane domami podcieniowymi. Ważnym miejscem na rynku była drewniana karczma wójtowska, wyburzona w 1917 roku. Obecnie na rynku dominuje zabudowa murowana - warto zwrócić tutaj uwagę na posiadającą akcenty barokowe kamienicę Konarzewskich pod numerem 22. Na szczęście, na uliczkach przyrynkowych zobaczymy jeszcze przykłady dawnego, tradycyjnego budownictwa. Z rynku do monumentalnego kościoła św. Stanisława prowadzi ulica Kościelna. Ciekawostką jest fakt, że pomiędzy domami znajdują się odstępy, które niegdyś wypełniały bogato zdobione bramy, prowadzące na podwórze. Już na początku ulicy Kościelnej, po lewej stronie znajduje się dom z zamurowanymi co prawda podcieniami, ale zachowanym dachem przyczółkowym; w obecnym kształcie pochodzi z połowy XIX wieku.
Dom podcieniowy numer 3
Dużo ciekawszy jest dom podcieniowy z numerem 3. Ustawiony szczytem do ulicy, pokazuje, jak wyglądało kiedyś centrum handlowe Czeladzi. W domu tym zarówno mieszkano, jak i prowadzono interesy. Przyczółkowy dach wciąż chronią drewniane gonty. Trzy solidne kolumny wspierają podcienia. Ten piękny obiekt postawiono już w XVIII wieku. Dom podcieniowy z numerem 3 przetrwał m.in. dlatego, że w latach 50. ubiegłego stulecia władze państwowe i partyjne postanowiły urządzić w nim świetlicę i muzeum im. Feliksa Dzierżyńskiego. Kiedy pomysł szczęśliwie upadł, w wyremontowanym budynku urządzono księgarnię, a później zakład fotograficzny.
Lokalizacja
ulica Kościelna 3
41-250 Czeladź
Gmina: Czeladź
Region turystyczny: Aglomeracja Górnośląska
Lokalizacja: w mieście, w centrum miasta
Informacje ogólne
: źródła historii, zabytki architektury
Ceny i udogodnienia
: Nie dotyczy
Dostępność
: cały rok
tylko z zewnątrz
Nie jesteś zalogowany. Aby skorzystać z planera podróży musisz się zalogować.
Galeria
Tematy na forum
Pliki dźwiękowe
W pobliżu
Potężna sylwetka kościoła pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa i Męczennika dominuje nad starym miastem w Czeladzi. Budowlę wzniesiono na początku ubiegłego wieku, w miejscu, w którym kolejne świątynie stały prawdopodobnie już od XIII wieku. Kościół jest neoromańską bazyliką, z akcentami gotyckimi. We wnętrzu zachowały się elementy przeniesione ze starszego kościoła. Profesorowie Makarewicz i Zin nazywali kościół „czeladzką Notre Dame”.
Czeladź otrzymała prawa miejskie prawdopodobnie w latach 60. XIII wieku, z rąk księcia opolsko-raciborskiego Władysława. Ukształtował się wówczas typowy dla miast średniowiecznych układ urbanistyczny, z kwadratowym rynkiem pośrodku, szachownicą ulic oraz kościołem parafialnym - zamkniętymi w owalu obwarowań. Na czeladzkim Rynku zachowały się do dziś dwa zabytkowe domy, które przywołują dawny wygląd miasta.
Galeria „Elektrownia” w Czeladzi zajmuje budynek dawnej elektrowni największego i najnowocześniejszego przed stuleciem zakładu przemysłowego w tym mieście - kopalni węgla kamiennego „Saturn”. Gmach został zbudowany z cegły, w charakterystycznym na przełomie XIX i XX wieku (dla budownictwa przemysłowego) stylu, według projektu znakomitego polskiego architekta, Józefa Piusa Dziekońskiego. W środku warto zobaczyć wystawy plastyczne oraz oryginalne turbiny, pulpit sterowniczy czy potężne koło zamachowe.
Cmentarz żydowski przy ul. Będzińskiej w Czeladzi służył wyznawcom religii mojżeszowej z dwóch miast: Czeladzi i Będzina. Założono go albo pod koniec XIX, albo na początku XX wieku. Na ponad półhektarowym obszarze odnajdziemy około 3 200 nagrobków. Wyodrębniono miejsca dla zmarłych z Będzina i Czeladzi, jak również mężczyzn i kobiet. Na cmentarzu znajduje się zbiorowa mogiła około 500 Żydów zamordowanych w Będzinie oraz pomnik ofiar Holocaustu.
Dzielnica Piaski znajduje się w południowej części Czeladzi. Na jej terenie do końca ubiegłego wieku wydobywano węgiel kamienny. Przez wiele lat głównym pracodawcą była należąca do Francuzów kopalnia „Czeladź”. Na przełomie XIX i XX wieku wzniesiono tutaj osiedle górnicze, z domami górników, kamienicami urzędników, willą dyrektora, a także obiektami użyteczności publicznej. Najokazalszą budowlą jest kościół Matki Bożej Bolesnej.
Kościół znajdujący się przy dzisiejszej ul. Kościuszki w Czeladzi Piaskach i stanowiący sanktuarium Matki Bożej Bolesnej oraz św. Jana Marii Vianney’a, wzniesiony został w latach 1922-24. Głównym inicjatorem budowy był ks. prałat Jerzy Imiela. Fundatorami kościoła, jak głosi napis na marmurowej tablicy przy wejściu do świątyni (w języku polskim i łacińskim), było francuskie Towarzystwo Bezimienne Kopalń „Czeladź” oraz sami pracownicy kopalni.
Szlak Kulinarny Śląskie Smaki
Zobacz również
Noclegi
Hotel „Pod Filarami” znajduje się w zieleni parku miejskiego tak więc zapewnia wypoczynek w miłej, spokojnej atmosferze, z dala od ruchu miejskiego. Jednocześnie usytuowanie hotelu w centrum aglomeracji Śląska i Zagłębia – w odległości 8-15 km od największych miast regionu – zapewnia szybki i wygodny dojazd do centrum Katowic, Będzina, Sosnowca czy Dąbrowy Górniczej.
Hotel znajduje się przy drodze krajowej DK4 Kraków - Wrocław w odległości 15 kilometrów od Katowic, co sprzyja organizacji spotkań rodzinnych, biznesowych oraz ułatwia wykorzystanie wolnego czasu na poznawanie uroków Zagłębia Dąbrowskiego.
Gastronomia