Zabytkowy układ urbanistyczny rynku w Czeladzi

Miejscowość:
Czeladź
Odsłuchaj tekst
Dodaj do planera

Czeladź

Czeladź jest najstarszym miastem Zagłębia Dąbrowskiego. Osada powstała w średniowieczu przy brodzie, a później moście na Brynicy, którym wiódł szlak handlowy z Krakowa na Śląsk. Miasto obdarzył prawami miejskimi najpewniej książę opolsko-raciborski Władysław, w latach 60. XIII wieku. Wkrótce, na wschód od książęcej warowni, wytyczono rynek i stworzono podwaliny miasta średniowiecznego.

Zabytkowy rynek

Układ urbanistyczny z czasów lokacji Czeladzi jest czytelny do dziś, a na Górnym Śląsku ma swój odpowiednik chociażby w Żorach. Kształtem przypomina owal o długości mniej więcej 300 m i szerokości około 185. Po obu stronach miasta znajdowały się bramy: od wschodu Krakowska, a od zachodu Bytomska. Kupcy przemieszczali się dwiema głównymi, szerokimi drogami, przecinającymi Rynek przy północnej pierzei (ciąg dzisiejszych ulic Bytomskiej i Będzińskiej) i przy południowej (ulice Rynkowa i Kościelna). Węższe uliczki prowadziły z Rynku ku obwarowaniom. Centrum osady stanowił kwadratowy Rynek, który był miejscem targowym. Przez stulecia otaczały go drewniane domy mieszczańskie. Ważnym budynkiem na Rynku była karczma wójtowska, i – oczywiście - ratusz. Od XVI stulecia miasto mogło się również pochwalić murowaną świątynią, stojącą w miejscu dzisiejszego kościoła św. Stanisława. Z czasem miasto otoczyło się murami, ale po potopie szwedzkim zostały rozebrane.

Rynek obecnie

Mimo przemian politycznych i gospodarczych, dzisiejszy Rynek w Czeladzi zachował kształt z czasów lokacji. Niestety, najbardziej okazałe budynki miejskie nie przetrwały do naszego czasu: kryta łamanym dachem, rozłożysta karczma wójtowska, która stała w północno-zachodnim narożniku Rynku, została rozebrana podczas I wojny światowej, ratusz zaś, stojący na środku placu, zniknął w roku 1941. Warto zwrócić uwagę na kamienicę z numerem 22 na ścianie. Późnobarokowy szczyt i portal wejściowy świadczą o jej dawnym pochodzeniu. Kiedyś gościł w niej książę Józef Poniatowski. Pod numerem 2 odnajdziemy dawny zbór ariański z końca XVI lub początku XVII wieku, którego wyróżnikiem jest stylowy, renesansowy portal. Stare czasy pamiętają też domy podcieniowe (Rynek 3 i ul. Kościelna 2). Na odnowionym niedawno placu rynkowym stoi zadaszona studnia. Pozostałością dawnych murów miejskich są mury oporowe potężnej, czeladzkiej fary.

Wyświetlenia:  76
Lokalizacja:

Ul. Rynek 1
41-250 Czeladź
Gmina: Czeladź
Powiat: będziński


Region turystyczny: 
Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia
Lokalizacja: 
W centrum miasta
Kategoria: 
Dziedzictwo kulturowe

Informacje ogólne:
Rodzaj obiektu:  Zabytkowa zabudowa

Dostępność Całoroczny
Twoja ocena:
Ocena: 0.0 (Oddano 0 głosy)
POI
Informacja turystyczna 
Aktywnie 
Dziedzictwo kulturowe 
Przyroda 
Biuro podróży 
Gastronomia 
Nocleg 
Oferta turystyczna 
Rozrywka 
Wypożyczalnia 
Zdrowie i uroda 
Centra kongresowo wystawiennicze 
Trasa
Trasa
Szlak znakowany
Do startu
Do mety
PDF
KML
GPX
Pliki dźwiękowe
Wydarzenia w pobliżu
Czeladź
2023-05-11
1.39 km
„Proste Pragnienia” to najnowsza wystawa sztuki współczesnej w Galerii Elektrownia w Czeladzi. Od 11 maja można oglądać w niej malarstwo Piotra Kossakowskiego, absolwenta Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach.
Siemianowice Śląskie
2023-06-27
2.53 km
Przed nami kolejna - II edycja Silesia Meeting Day. Spotkamy się już 27 czerwca 2023 na pięknym terenie Śląskiego Klubu Golfowego.
Sosnowiec
2023-05-28
6.22 km
Teatr Zagłębia zaprasza 28 maja o godzinie 18 na spektakl pt. Komedia. Wujaszek Wania.
Sosnowiec
2023-04-24
6.54 km
To kolejna w tym roku odsłona prac prezentowanych w galerii Teatru Zagłębia. Autorką obrazów jest „tworząca w podmiejskim ogrodzie” artystka sztuk wizualnych, absolwenta katowickiego ASP. Ta pasjonatka historii, geologii, ogrodnictwa i pszczelarstwa, inspirująca się nimi w działaniach artystycznych, tym razem dotyka roślinnych śladów przeszłości.
Katowice
2023-06-02
6.55 km
Z okazji Międzynarodowego Dnia Dziecka Muzeum Hutnictwa Cynku WALCOWNIA oraz Vintage Lego Sets zapraszają na największą w Polsce wystawę zabytkowych klocków i figurek LEGO. Na ponad 2000 m2 zaprezentowanych zostanie kilkaset unikatowych zestawów klocków LEGO pochodzących z lat 80-tych i 90-tych XX wieku.
W pobliżu
Czeladź
0.46 km
Pogoda
Katowice
Zakwaterowanie w pobliżu
Czeladź
0.49 km
Czeladź
1.25 km
Czeladź
1.61 km
Siemianowice Śląskie
2.16 km
Czeladź
2.38 km
Gastronomia w pobliżu
Czeladź
0.29 km
Czeladź
0.29 km
Czeladź
0.35 km
Czeladź
0.56 km
Czeladź
0.67 km