OFICJALNY PRZEWODNIK TURYSTYCZNY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO
Dąbrowa Górnicza jest miastem młodym, nie liczy sobie nawet stu lat. Powstała z wielu miejscowości, które w jeden organizm połączył wspólny rozwój gospodarczy. Industrializacja rozpoczęła się na przełomie XVIII i XIX wieku, kiedy to na gruntach wsi Dąbrowa zbudowano pierwszą kopalnię – „Reden”. W następnych latach w pobliżu powstała huta „Bankowa” wraz z osiedlami robotniczymi. W ten sposób ukształtowało się naturalne centrum późniejszej Dąbrowy Górniczej.
Plac Wolności wraz z otaczającymi go budynkami jest dzieckiem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Rozległa pusta przestrzeń doskonale służyła 1-majowym marszom i wiecom, barbórkowym spotkaniom czy innym manifestacjom. Od północy nad placem dominuje olbrzymia bryła Pałacu Kultury Zagłębia.
Wzniesiono go w latach 1951-1958, dzięki wsparciu m.in. wywodzącego się z Dąbrowy Górniczej Aleksandra Zawadzkiego – komunisty, wieloletniego Przewodniczącego Rady Państwa. Budynek jest ponoć jedną z najlepszych realizacji socrealistycznych. Projektował go architekt Zbigniew Rzepecki. Dom Kultury Zagłębia, bo tak pierwotnie PKZ się nazywał, stylistycznie nawiązuje do architektury renesansowej. Zdumiewa rozmiarami: liczy 4700 metrów kwadratowych powierzchni, z tego 1900 metrów kwadratowych przypada na hole. Do budowy zastosowano piaskowiec i cegłę. W środku znajdziemy marmury, drewniane boazerie, lustra, ręcznie malowane kafelki, gipsową sztukaterię. Najważniejszym miejscem w Pałacu jest obszerna sala teatralna z 699 fotelami. W Pałacu działają m.in. orkiestra kameralna, miejska orkiestra dęta, teatr, kino, świetlice środowiskowe, ośrodki kultury, ludowy zespół pieśni i tańca.
Plac Wolności zwraca uwagę również z powodu betonowego pomnika „Bohaterom Czerwonych Sztandarów”. To dzieło Augustyna Dyrdy, odsłonięte w 1970 roku. Ideę monumentu oddaje autorski jego tytuł: „Postacie z ‘Międzynarodówką’ na ustach, pod czerwonym sztandarem”. W 1990 roku, kiedy pomnik chciano wysadzić w powietrze, mieszkańcy Dąbrowy Górniczej osłonili go własnymi piersiami. Wówczas to na postumencie pojawił się napis: „Jimiemu Hendrixowi, Kurtowi Cobainowi; Make love not war; War is over; Wszystkim, którzy kochają wolność”. W 2006 roku władze miasta umieściły na pomniku tablicę z napisem: „Bohaterom czerwonych sztandarów. Dąbrowiakom. Twórcom dziejów walk o narodowe i społeczne wyzwolenie”.
Plac Wolności w okolicy ma również pierwsze wieżowce w mieście, spośród których wyróżnia się tzw. superjednostka przy ul. T. Kościuszki.
