Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Mstowie (Wancerzowie)

Wancerzów jest niewielką wioską w gminie Mstów, położoną około 12 km na wschód od Częstochowy. Miejscowość leży na lewym brzegu Warty, sąsiadując przez rzekę z Mstowem – jedną z najstarszych osad w tej części historycznej Małopolski. Według tradycji pierwszy kościół w Mstowie miał stanąć w połowie XII wieku. Na pewno w tym stuleciu istniała już rozległa parafia mstowska, której podlegały m.in. Częstochowa i Olsztyn. Na przełomie XII i XIII wieku w parafii służyli kanonicy regularni z Wrocławia. W pierwszych dziesięcioleciach XIII stulecia zbudowali oni na lewym brzegu Warty (ziemia sieradzka) kościół i klasztor, utrzymując jednocześnie prowadzenie parafii w Mstowie (ziemia krakowska). W 1212 roku w kościele kanoników odbył się synod biskupów polskich. Obecny wygląd kościoła pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny to efekt gruntownej przebudowy, dokonanej w latach 1718-1742, w stylu późnobarokowym. Świątynia jest orientowana, postawiona na planie krzyża łacińskiego. Fasadę główną flankują dwie wieże, przykryte baniastymi hełmami. Wnętrze jest trójnawowe, o wystroju również późnobarokowym i rokokowym. W ołtarzu głównym znajduje się słynący łaskami obraz – kopia wizerunku Madonny Częstochowskiej. Od północy do kościoła przylegają zabudowania klasztorne, do których w latach 90. ubiegłego wieku powrócili kanonicy regularni. Najstarsze fragmenty klasztoru powstały w XV stuleciu. Zespół kościelno-klasztorny otoczony jest przez kamienno-ceglany mur z basztami i bramą główną – zrekonstruowane częściowo w XX wieku obwarowania, zniszczone w dużej części przez Szwedów w 1655 roku. Sanktuarium Matki Bożej Mstowskiej jest odwiedzane głównie przez nowożeńców i rodziców z małymi dziećmi.