OFICJALNY PRZEWODNIK TURYSTYCZNY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO
Warta jest trzecią pod względem długości rzeką Polski, najdłuższym prawym dopływem Odry. Jej źródła znajdują się w Kromołowie, dzielnicy Zawiercia. Początkowo rzeka płynie na krawędzi Wyżyny Krakowskiej, jednak na wysokości Częstochowy gwałtownie skręca na wschód, gdzie przebija się przez jurajskie wapienie Wyżyny Wieluńskiej, tworząc malowniczy przełom. Za Mstowem rzeka łagodnie skręca ku północy. Najcenniejsze pod względem przyrodniczym fragmenty przełomu oraz kilkukilometrowy odcinek poniżej niego objęto ochroną w granicach specjalnego obszaru ochrony siedlisk Natura 2000, pod nazwą Przełom Warty w Mstowie; liczy on ponad 100 ha powierzchni. Warta płynie tutaj w głębokiej dolinie, tworząc – szczególnie pomiędzy Jaskrowem a Skrzydlowem – liczne starorzecza. Na obszarze chronionym spotkamy zbiorowiska roślin wodnych (np. z grążelem żółtym i rdestnicą kędzierzawą), zmiennowilgotne łąki trzęślicowe czy murawy kserotermiczne; siedliska leśne to olsy, łęgi, bory sosnowe i grądy. Dużą wartość przyrodniczą prezentuje, rzadki na tym terenie, las grądowy „Gąszczyk”, porastający zbocza wzniesienia o nazwie Grodzisko w Siedlcu. Projektowany jest leśny rezerwat przyrody, w którym chroniono by rosnące tutaj lipy szerokolistne, graby, buki, dęby i klony oraz takie rośliny chronione, jak lilię złotogłów czy groszek wschodniokarpacki. Dolinę Warty zamieszkują również liczne gatunki zwierząt chronionych, w tym kumak nizinny, bóbr europejski, oraz ptaki: błotniak stawowy, derkacz, bąk czy gąsiorek. Przełom Warty w Mstowie posiada także wybitne walory krajobrazowe. Białe ostańce skalne odbijają się w wodach Warty - chociażby w Mirowie (Skarpa Mirowska oraz Brama Mirowska ze Skałami Balikową oraz Jasia i Małgosi) i w Mstowie (Skała Miłości z platformą widokową). Pobyt na tym terenie uatrakcyjniają liczne zabytki (grodzisko „Gąszczyk”, zespół kościelno-klasztorny kanoników regularnych w Wancerzowie) oraz miejsca kultu religijnego (np. Przeprośna Górka). Turyści mogą poznawać przełom płynąc kajakiem czy wędrując szlakami pieszymi, rowerowymi lub konnymi. Biegnie tędy m.in. czerwono oznakowany Szlak Jury Wieluńskiej.
