Pałac w Jaworzu

Pałac w Jaworzu znajduje się na terenie pięknego parku Zdrojowego, obecnie noszącego imię marszałka Józefa Piłsudskiego. Klasycystyczne zabudowania wzniesiono pod koniec XVIII wieku, kiedy gospodarzami całego Jaworza byli przedstawiciele rodu Laszowskich. Wkrótce tutejsze dobra przeszły w ręce rodu de Saint Genois d’Anneaucourt, który zasłynął z urządzenia w Jaworzu modnego uzdrowiska. Obecnie pałac mieści Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy.

O Jaworzu

Jaworze jest piękną miejscowością, położoną na północnych krańcach Beskidu Śląskiego, niedaleko Bielska-Białej. Pierwsze wzmianki o osadzie pochodzą z początku XIV wieku. W następnych stuleciach rozwijała się tak, że w efekcie wykształciły się trzy miejscowości: Jaworze Dolne, Średnie i Górne, które często miały różnych właścicieli. Dopiero w połowie XVIII stulecia tutejsze dobra scalił Jerzy Ludwik baron von Laszowski herbu Nałęcz. Baron, a później jego syn – Jerzy Adam - gospodarzyli w Jaworzu do 1792 roku. Wtedy majątek przejął w spadku baron Arnold de Saint Genois d’Anneaucourt. Wywodzący się z terenów dzisiejszej Belgii baronowie, a wnet hrabiowie, trzymali Jaworze do końca XIX wieku, zapisując się w jego historii założeniem popularnego kurortu. Ostatnimi właścicielami miejscowych dóbr byli Larisch-Moennichowie.

O pałacu

Budowę pałacu w Jaworzu rozpoczęli pod koniec XVIII wieku baronowie Laszowscy, a prace zakończyli ich spadkobiercy, również baronowie, de Saint Genois d’Anneaucourt. Klasycystyczny budynek posiada dwie kondygnacje. Elewacje wschodnią i zachodnią zdobią ryzality zwieńczone trójkątnymi tympanonami. Wejście główne osłania portyk, podtrzymujący balkon. W sąsiedztwie pałacu odnajdziemy kilka budowli towarzyszących, powstałych również pod koniec XVIII stulecia. Oficyna południowa znana jest jako tzw. dom Filipa, zaś oficyna północna to dawny zakład kąpielowy. Warte uwagi są ponadto: budynek bramny i sama brama, ozdobiona figurami puttów, które trzymają barwne tarcze herbowe Laszowskich i de Saint Genois d’Anneaucourt. Pałac otacza rozległy park krajobrazowy, przemieniony w zdrojowy. Zachowało się w nim kilka zabytków małej architektury, jak np. kamienne mostki, XIX-wieczna, kamienna amfora czy kanelowana kolumna. Po II wojnie światowej w pałacu mieścił się wpierw Państwowy Dom Dziecka dla sierot wojennych, a następnie Młodzieżowy Ośrodek Wychowawczy. W styczniu 2010 r. znaczna część pałacu spłonęła.