Teren obozu koncentracyjnego na „Zgodzie”

Miejscowość:
Świętochłowice
Odsłuchaj tekst
Dodaj do planera

Znajdująca się w Świętochłowicach brama-pomnik, będąca Miejscem Pamięci Ofiar Dwóch Totalitaryzmów, to dziś jedyna pozostałość obozu mieszczącego się na terenie dzielnicy Zgoda. Obóz, w czasach niemieckich stanowiący filię KL Auschwitz, po II wojnie stał się jednym z najokrutniejszych obozów stalinowskich. Podczas jego funkcjonowania, od lutego do listopada 1945 roku, śmierć poniosło tu 2500 osób.

Obóz Eintrachthütte

W czasie II wojny w rejonie Świętochłowic powstało kilka filii niemieckich obozów koncentracyjnych, z których najbardziej znanym był Eintrachthütte w dzielnicy Zgoda, stanowiący filię obozu Auschwitz. Więźniów wykorzystywano do pracy przymusowej, a kilkuset z nich zginęło. Pozostałe po hitlerowcach ogrodzenia z drutu kolczastego pod napięciem, wieże strażnicze oraz baraki zostały tuż po przejściu frontu wykorzystane przez władzę komunistyczną. Już w ostatnich dniach lutego 1945 roku do otwartego znów obozu skierowano pierwsze osoby, zatrzymane przez radzieckie NKWD oraz funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa i milicji. Oprócz oskarżeń o „niechęć do komunistycznej władzy” powodem osadzenia w obozie mogło być podpisanie niemieckiej listy narodowościowej (volkslisty) w czasach wojny.

Należy jednak wyjaśnić, że za czasów hitlerowskiej okupacji Ślązaków masowo nakłaniano, a często wręcz zmuszano (pod groźbą osadzenia w obozie koncentracyjnym) do składania wniosków o wpis na volkslistę (co częściowo wynikało z chęci pozyskania poborowych do Wehrmachtu). Ówczesne ludzkie dylematy oddaje funkcjonujący wtedy wierszyk:

„Jeśli się nie podpiszesz - twoja wina/ zaraz cię wezmą do Oświęcimia,/ a gdy się podpiszesz ty stary ośle/ zaraz cię Hitler na Ostfront pośle”.

Do komunistycznego obozu w Świętochłowicach miały trafić osoby kolaborujące z nazistowskimi Niemcami, w rzeczywistości jednak umieszczano tutaj właśnie także osoby zmuszone przez hitlerowców do podpisania volkslisty. Trafić tu można było także z powodów całkowicie absurdalnych, jak choćby używanie gwary śląskiej (niezrozumiałej dla przybyłych na Śląsk stalinowskich funkcjonariuszy), lub choćby na podstawie donosu. Z rodzicami trafiały tu także dzieci. W obozie większość więźniów stanowili Ślązacy, ale przebywały tu też osoby z centralnej Polski, a także obywatele innych państw.

Ofiary obozu

Obóz istniał do listopada 1945 roku. Przeszło przez niego ok. 10 000 osób, z czego 2 500 zmarło lub zostało zamęczonych (Instytut Pamięci Narodowej udokumentował dotąd 1 855 zgonów). W obozie panowało przeludnienie, głód i choroby, a więźniów torturowano. Część osób pracowała w pobliskich kopalniach i hutach. W bestialskim katowaniu więźniów osobiście uczestniczył osławiony zbrodniarz stalinowski, komendant obozu Salomon Morel. Nie wiadomo ile osób zastrzelono podczas próby ucieczki, ile zostało zakatowanych. Były przypadki rozpaczliwego rzucania się na druty pod napięciem. Podjęte w roku 2004 próby osądzenia kata Świętochłowic, Salomona Morela, za zbrodnie przeciwko ludzkości, nie powiodły się. Izrael, gdzie wówczas mieszkał, odmówił wydania go, gdyż prawo izraelskie nie przewiduje ekstradycji swoich obywateli. Zresztą wkrótce Morel zmarł. 17 czerwca 2005 r. w Świętochłowicach poświęcono przy dawnej bramie obozu Miejsce Pamięci Ofiar Dwóch Totalitaryzmów.

Wyświetlenia:  90
Lokalizacja:

Ul. Wojska Polskiego 121
41-600 Świętochłowice
Gmina: Świętochłowice
Powiat: Świętochłowice


Region turystyczny: 
Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia
Lokalizacja: 
W mieście
Kategoria: 
Dziedzictwo kulturowe

Kontakt:
Informacje ogólne:
Rodzaj obiektu:  Źródła historii

Dostępność Całoroczny
Twoja ocena:
Ocena: 0.0 (Oddano 0 głosy)
POI
Informacja turystyczna 
Aktywnie 
Dziedzictwo kulturowe 
Przyroda 
Biuro podróży 
Gastronomia 
Nocleg 
Oferta turystyczna 
Rozrywka 
Wypożyczalnia 
Zdrowie i uroda 
Centra kongresowo wystawiennicze 
Trasa
Trasa
Szlak znakowany
Do startu
Do mety
PDF
KML
GPX
Pliki dźwiękowe
Wydarzenia w pobliżu
Ruda Śląska
2024-03-22
3.17 km
Spotkanie odbędzie się 22 marca o godzinie 17:00 w Stacji Biblioteka. Na scenie wystąpią również przedstawicielki grupy teatralnej "Teatr Wrażliwości", które przedstawiały będą fragmenty powieści. Aneta Binkowska urodzona 07.01.1989r. w Rudzie Śląskiej z zawodu jest nauczycielką wychowania przedszkolnego, a na co dzień szczęśliwą żoną i mamą Piotrusia.
Chorzów
2024-03-24
5.09 km
Tradycyjnie czyli jak? Jeśli chcecie dowiedzieć się jakie zwyczaje i obrzędy towarzyszyły dawnej Wielkanocy, koniecznie wybierzcie się do chorzowskiego skansenu 24 marca. Imprezie towarzyszyć będzie jarmark wielkanocny, pochód prowadzony przez Dygającą Kapelę oraz warsztaty.
Zabrze
2024-05-31
7.86 km
Datę tegorocznej INDUSTRIADY już znamy – będziemy świętować po raz 15. – 1 czerwca. Do tej pory podczas pomarańczowego święta bawiło się na niej już blisko 950 tysięcy uczestników. W tym roku czekamy na milionowego INDUSTRIADOWICZA i świętujemy – 15 lat razem!
Katowice
2024-05-18
8.33 km
BAMBOLINO, czyli jedyny na świecie cyrk na scenie teatralnej! Cyrk Szczęśliwych Zwierząt!
Katowice
2024-03-18
8.88 km
CO, GDZIE, KIEDY W KATOWICACH 18-24.03.2024
W pobliżu
Świętochłowice
1.34 km
Pogoda
Katowice
Zakwaterowanie w pobliżu
Świętochłowice
1.54 km
Świętochłowice
1.55 km
Ruda Śląska
1.65 km
Chorzów
2.49 km
Chorzów
2.53 km
Gastronomia w pobliżu
Świętochłowice
1.90 km
Ruda Śląska
1.91 km
Chorzów
2.77 km
Chorzów
3.06 km
Chorzów
3.18 km