OFICJALNY PRZEWODNIK TURYSTYCZNY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO
Kolonia robotnicza „Carl Emanuel", tzw. "Karmańskie” (od nazwy szybu Karl Emanuel) w Rudzie Śląskiej to jeden z ładniejszych przykładów budownictwa patronackiego na Górnym Śląsku. Budowę kolonii rozpoczęto pod koniec XIX wieku z inicjatywy Ballestremów, którzy na południe od osady Ruda posiadali dużą kopalnię „Brandenburg” (później „Wawel”) oraz koksownię. Do dziś zachowały się efektowne budynki mieszkalne dla robotników i nadzoru, stojące przy ulicach Wolności i Raciborskiej.
Ruda Śląska leży w centrum Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, w pobliżu Bytomia, Chorzowa i Zabrza. Miasto jest młode ale powstało z połączenia wielu starych miejscowości, które w XIX wieku przeżyły rewolucję przemysłową. W drugiej połowie XIX wieku właścicielami większości terenów dzisiejszej Rudy Śląskiej byli przedstawiciele możnego rodu Ballestremów. Posiadali oni tutaj m.in. jedną z największych na Górnym Śląsku kopalnię „Brandenburg” (w okresie międzywojennym i powojennym funkcjonowała pod nazwą „Wawel”), przy której działała także koksownia. Rozwój kopalni stworzył potrzebę przyciągnięcia górników, a więc budowy kolonii robotniczej. Na jej miejsce wybrano tereny przy skrzyżowaniu dróg łączących Rudę z Wirkiem i Zabrze z Chebziem.
Pierwsze typowe familoki postawiono już pod koniec XIX wieku, pomiędzy dzisiejszymi ulicami Wolności i Zabrzańską, a nieco później zbudowano duży dom noclegowy i kilka obiektów usługowych; w pierwszych latach XX wieku kolonię rozbudowano o domy mieszkalne przy ul. Południowej. Żaden z tych budynków nie przetrwał do naszych czasów – część zastąpiono nową zabudową, część uległa rozbiórce podczas budowy Drogowej Trasy Średnicowej. Warte zatem szczególnej uwagi są zachowane, zabytkowe zabudowania kolonii pomiędzy ulicami Wolności, Raciborską i Zabrzańską. Kwartał ten stawiano w latach 1909-1911. Budynki tworzą zamknięty czworobok z dziedzińcem pośrodku. Ceglane domy są dwukondygnacyjne, przykryte wielospadowymi dachami; mieszkania są jedno- lub dwuizbowe, z sanitariatami dostępnymi z loggii. W 1922 roku zakończono budowę dwóch najefektowniejszych gmachów na terenie kolonii – są nimi narożne domy wzniesione na planie w kształcie litery L, wyróżniające się bogatą i ciekawą formą architektoniczną - operującą takimi detalami, jak baszty, wieżyczki czy zwieńczone spływami wolutowymi szczyty.
ul. Mickiewicza 29
40-085 Katowice
tel. (32) 207 207 1
info@slaskie.travel
Portal powstał w ramach projektu
Mobilne Śląskie
Darmowa aplikacja SLASKIE.travel dostępna na platformach 
