Pałac Schönów w Sosnowcu Środulce, Urząd Stanu Cywilnego i Muzeum

W północnej części Sosnowca, w dzielnicy Środulka stoi okazały Pałac Schönów, należący na przełomie XIX i XX wieku do wywodzącej się z Niemiec rodziny Schönów, właścicieli sosnowieckich zakładów włókienniczych. Obecnie mieści się w nim Muzeum w Sosnowcu, prezentujące m.in. jedyną w kraju wystawę polskiego szkła użytkowego z ostatniej ćwierci XX wieku. Nieopodal głównego pałacu znajduje się tzw. pałac Wilhelma, wzniesiony przez saskich przemysłowców w 1900 r.

Środulka

Środulka to położona na północy miasta dzielnica Sosnowca, która już w 1902 roku współtworzyła ten młody ośrodek miejski. Rozciąga się ona pomiędzy Czarną Przemszą a torami dawnej Kolei Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej. Przemysł pojawił się tutaj w drugiej połowie XIX wieku. Jako pierwsza, w latach 80. tego stulecia, została uruchomiona fabryka Mogunckiego Towarzystwa Przemysłu Chemicznego.

Schönowie w Środulce

Wkrótce potem, w 1886 roku, bracia Schönowie otwarli dużą przędzalnię wełny czesankowej, przy której postawili swoją najważniejszą rezydencję rodową. Schönowie wywodzili się z Saksonii, z miasta Werdau, gdzie w połowie XIX wieku zakład włókienniczy prowadził Christian Gottlieb Schön. To właśnie jego synowie - Franz i Ernst - przybyli na tereny dzisiejszego Sosnowca, organizując w Sielcu pierwszą przędzalnię. Inwestycja w Środulce była poszerzeniem działalności. Pozostali bracia, Bruno i Robert, też byli właścicielami fabryk w Sosnowcu - była to spółka rodzinna - ale tylko Ernst i Franz osiedlili się w mieście.

Pałac Schönów

Przypuszcza się, że Pałac Schönów w Środulce został zbudowany około roku 1896. Projektant nie jest, niestety, znany. Czterokondygnacyjną budowlę postawiono na planie czworoboku i ozdobiono trzema wieżami - dwie znajdują się w narożnikach fasady południowej, jedna w północno-wschodnim rogu fasady tylnej. Wieże przykryto charakterystycznymi, baniastymi hełmami. Rezydencja nawiązuje generalnie do stylu barokowego. Wewnątrz warto zwrócić uwagę na piękne, oryginalne witraże w hallu. Pałac otoczony jest przez ładny park krajobrazowy. Na jego terenie stoi jeszcze jedna rezydencja Schönów, tak zwany pałac Wilhelma wybudowany w 1900 r. wg projektu Józefa Pomian-Pomianowskiego.

Muzeum

Obecnie w pałacu Schönów mieści się Muzeum w Sosnowcu, sale reprezentacyjne Urzędu Stanu Cywilnego oraz restauracja. Dumą Muzeum jest niezwykła kolekcja polskiego szkła użytkowego z XX i początku XXI w. Uzupełnia ją zbiór szkła unikatowego z przełomu tych stuleci i szkła historycznego od połowy XIX w. Instytucja organizuje również liczne wystawy czasowe i wydarzenia kulturalne, prowadzi też działalność edukacyjną i wydawniczą.