OFICJALNY PRZEWODNIK TURYSTYCZNY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO
Szałsza jest małą wsią, położoną na północ od Gliwic, przy drodze do Tarnowskich Gór. Pierwsze, źródłowe informacje o osadzie pochodzą z XV stulecia. Być może już wtedy istniał tutaj drewniany kościół. Przez następne stulecia dobra w Szałszy należały do kilkunastu właścicieli (np. XV-wieczne dokumenty wspominają o niejakim Janie Gedlińskim); w wiekach XIX i XX ostatnimi posiadaczami majątku byli von Groelingowie.
Pierwszy pałac w Szałszy został zbudowany w drugiej połowie XVIII stulecia – jego barokowy budynek postawiono dla Anny von Winter. W latach 30. następnego wieku Szałsza i graniczące z nią Żerniki kupiła Antonia von Groeling. Rodzina Groelingów wywodziła się z księstwa Anhalt (kraina w środkowych Niemczech, nad Łabą). Szlachectwem cieszyła się od niedawna, bo od 1768 roku. Na Górnym Śląsku posiadali dobra Pniów, Rudziniec, Zacharzowice i Ligota. W Szałszy zaś zapisali się jako dobrzy gospodarze, podejmujący prace melioracyjne, używający maszyn rolniczych i nawozów sztucznych.
Trwałym śladem po Groelingach jest pałac w Szałszy, znajdujący się tuż obok zabytkowego kościoła. Reprezentacyjna budowla zyskała swój ostateczny kształt w latach 70. XIX wieku, za czasów Wiktora von Groelinga. Jest to obiekt dwukondygnacyjny, wymurowany z intensywnie czerwonej cegły, na rzucie prostokąta. Stylistycznie nawiązuje do angielskiego gotyku Tudorów. Uwagę zwracają ozdobne wieżyczki, ryzality i wieńczący budynek krenelaż. Obecnie gmach ten pozostaje w rękach prywatnych. Pałac w Szałszy otoczony jest przez ładny park, w którym odnajdziemy wiele drzew–pomników przyrody. Przy drewnianym kościółku Narodzenia Najświętszej Marii Panny znajduje się płyta nagrobna z nazwiskami Groelingów i ich herbem; stoi tam również kamienny krzyż, ufundowany pod koniec XIX wieku przez jednego z członków rodu.
