Stary cmentarz żydowski Na Piasku w Gliwicach

Miejscowość:
Gliwice
Odsłuchaj tekst
Dodaj do planera

Pierwsze wzmianki o osiedlaniu się Żydów w Gliwicach pochodzą z XVII wieku. W XVIII wieku mieszkało tutaj kilkanaście żydowskich rodzin. W 1812 roku wybudowali oni swoją pierwszą synagogę. Trzy lata później założono najstarszy cmentarz – przy obecnej ul. Na Piasku. Do dziś przetrwało około 500 nagrobków, wykonanych najczęściej z piaskowca. Najokazalsze jest neoklasycystyczne mauzoleum rodziny Meyerów. Na Piasku pochowano wielu członków znanej rodziny Troplowitz.

Obecność Żydów w Gliwicach

Żydzi w Gliwicach z początku byli nieliczni, z czasem jednak ich liczba wzrosła, podobnie jak pozycja społeczna. Pierwsza informacja źródłowa o ich obecności w mieście pochodzi z końca XVII wieku. W 1698 roku ochrzciła się mianowicie osiemnastoletnia Żydówka Anna Maria Renata. W następnym stuleciu mieszkało tutaj już kilka rodzin wyznania mojżeszowego, które zajmowały się m.in. wyszynkiem. Po przejściu Śląska we władanie Królestwa Prus, wszystkim Żydom nakazano początkowo osiedlić się na wschód od Odry i to wyłącznie na terenach wiejskich. Rozporządzenie to wkrótce zmieniono i za pożądane miejsce osiedleńcze uznano śląskie miasta. Sytuacja pruskich Żydów zmieniła się diametralnie w 1812 roku, kiedy to wydano edykt emancypacyjny.

Cmentarz żydowski

W roku 1812 stanęła pierwsza synagoga w Gliwicach. Po trzech latach założono cmentarz żydowski. W mieście mieszkało wtedy niespełna 200 osób narodowości żydowskiej. Z czasem wśród nich było coraz więcej urzędników, inżynierów, czy wreszcie przedsiębiorców. Cmentarz żydowski umiejscowiono na nieco ponad półhektarowej parceli, nabytej jeszcze pod koniec XVIII wieku. Ostatni pochówek odbył się w 1937 roku. Do tego czasu pochowano tutaj około 1400 zmarłych, zachowało się natomiast około 500 nagrobków. Większość z nich to macewy, wykonane z piaskowca i przez to silnie zniszczone. Najstarsze pochodzą z lat 20. XIX wieku. Inskrypcje wykonano po hebrajsku i po niemiecku.

Nagrobki

Uwagę zwraca grobowiec rodziny Meyerów z 1900 r. w formie nawiązującej do tradycyjnego ohelu. Najbardziej znanymi osobami pochowanymi „Na Piasku” są przedstawiciele rodziny Troplowitz, z której wywodził się Oscar Troplowitz, twórca receptury kremu „Nivea”. Leży tu także rodzeństwo Edyty Stein, znanej bardziej jako św. Teresa od Krzyża. Przy głównym wejściu na cmentarz żydowski znajdują się ruiny domu przedpogrzebowego. Nekropolię ostatecznie zamknięto w 1953 roku. Nowy cmentarz żydowski w Gliwicach założono na początku XX wieku.

Wyświetlenia:  558
Lokalizacja:

Ul. Na Piasku 9
44-100 Gliwice
Gmina: Gliwice
Powiat: gliwicki


Region turystyczny: 
Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia
Lokalizacja: 
W mieście
Kategoria: 
Dziedzictwo kulturowe

Kontakt:
Informacje ogólne:
Rodzaj obiektu:  Zabytki sakralne

Dostępność Całoroczny
Twoja ocena:
Ocena: 0.0 (Oddano 0 głosy)
POI
Informacja turystyczna 
Aktywnie 
Dziedzictwo kulturowe 
Przyroda 
Biuro podróży 
Gastronomia 
Nocleg 
Oferta turystyczna 
Rozrywka 
Wypożyczalnia 
Zdrowie i uroda 
Centra kongresowo wystawiennicze 
Trasa
Trasa
Szlak znakowany
Do startu
Do mety
PDF
KML
GPX
Pliki dźwiękowe
Wydarzenia w pobliżu
Zabrze
2025-08-01
4.83 km
Zapraszamy na wyjątkową wystawę prac Katarzyny Skalskiej-Opani, architektki z Gliwic, która w swojej twórczości łączy miłość do natury z pasją do malarstwa.
Zabrze
2025-10-09
4.83 km
Adam Snopek SHOW to muzyczno-kabaretowe widowisko z udziałem publiczności, przy największych przebojach muzyki rozrywkowej i klasycznej. Całość okraszona niebanalnym poczuciem humoru oraz niezwykłą energią pianisty Adama Snopka, który udowadnia, że co trzeci utwór współczesnej muzyki rozrywkowej zawiera w sobie fragment piosenki…”Pieski małe dwa".
Ruda Śląska
2025-07-14
14.19 km
Zapraszamy na wyjątkową wystawę graffiti szablonowego autorstwa Arkadiusza Foltyńskiego. To artystyczna podróż przez warstwy koloru, przekazu i miejskiego rytmu – gdzie precyzja techniki spotyka się z siłą przekazu.
Świętochłowice
2025-07-27
17.27 km
Oficjalnie informujemy, że tegoroczny Festiwal Baniek odbędzie się przy Wieżach KWK "Polska" w GZM (Wojska Polskiego 16D) już 27 lipca! Pora zapisać sobie tę datę w kalendarzach, bo ten dzień na pewno długo pozostanie w Waszych wspomnieniach.
Chorzów
2025-07-22
19.68 km
Serdecznie zapraszamy na pierwsze spotkanie w nowej lokalizacji Galerii Sztuki Muzycznej i Obrazu na terenie Muzeum Hutnictwa w Chorzowie, które poprowadzi przyjaciel GSMiO, artysta, meloman i kolekcjoner płyt, Adam Lempa.
Pogoda
Katowice
Zakwaterowanie w pobliżu
Gliwice
0.42 km
Gliwice
0.49 km
Gliwice
0.60 km
Gliwice
0.64 km
Gastronomia w pobliżu
Gliwice
0.21 km
Gliwice
0.21 km
Gliwice
0.32 km
Gliwice
0.33 km