Dom Oświatowy w Katowicach

Dom Oświatowy Towarzystwa Czytelni Ludowych, przy ul. Francuskiej w Katowicach, zalicza się do najefektowniejszych przykładów architektury modernistycznej powstałych w Polsce międzywojennej. Gmach zbudowano w latach 1929-1934, a jego projektantami byli Stanisław Tabeński i Józef Rybicki. Budynek prezentuje wszystkie cechy nowoczesnego budownictwa, zalecane przez mistrza modernistów – francuskiego architekta, Le Corbusiera.

Towarzystwo Czytelni Ludowych

Towarzystwo Czytelni Ludowych było prężną organizacją oświatową, działającą na terenie zaboru pruskiego oraz na Śląsku, od lat 80. XIX wieku do II wojny światowej. Towarzystwo zostało założone w 1880 roku w Poznaniu i kontynuowało działalność powstałego osiem lat wcześniej Towarzystwa Oświaty Ludowej. Instytucja zajmowała się głównie organizacją bibliotek w miastach i wsiach, prowadziła również działalność wydawniczą i edukacyjną (uniwersytety ludowe). W 1921 roku TCL utrzymywało 1360 bibliotek, z których korzystało kilkadziesiąt tysięcy czytelników. W maju 1923 roku Towarzystwo Czytelni Ludowych przeprowadziło ogólnopolską zbiórkę pieniędzy na swoją działalność. W województwie śląskim zebrano najwięcej. Przeznaczono je na budowę Domu Oświatowego – swoistego ośrodka kultury w Katowicach. Inwestycję wsparł w 1927 roku Sejm Śląski. Plany przygotowali znani na Śląsku architekci: Stanisław Tabeński i Józef Rybicki. Obiekt wzniesiono w latach 1929-34.

Dom Oświatowy

Dom Oświatowy Towarzystwa Czytelni Ludowych w Katowicach jest budynkiem narożnym, składającym się z trzech brył–prostopadłościanów. Dwie boczne, przylegające do ul. Francuskiej i ul. Wojewódzkiej, są dwukondygnacyjne i całkowicie pozbawione zdobień. Część środkowa została cofnięta, a do tego wyróżnia się wysokością, którą podkreślają lizeny, oraz balkonem nad głównym wejściem, który podpierają proste filary na rzucie kwadratu; ciekawy efekt stwarza zastosowanie kontrastowych, jasnych i ciemnych tynków. W środku uwagę zwraca trójkątny hol oraz dwukondygnacyjna sala z oryginalną dekoracją - m.in. sztucznymi marmurami. Budynek przy ul. Francuskiej znany był przez lata jako siedziba Biblioteki Śląskiej. Po przeprowadzce jej zbiorów do nowego gmachu, do budowli wprowadziła się Śląska Wyższa Szkoła Zarządzania im. gen. Jerzego Ziętka. Na początku drugiej dekady XXI wieku pojawiła się koncepcja, aby ten wciąż nowoczesny budynek ożywiały współczesne instytucje kultury. Ulokowano więc w nim takie przedsięwzięcia, jak Księgozbiór Sztuk, Galeria Intymna, Salon Integracji Sztuk i Taras Czytelniczy.