Dom Stalowy przy ul. Cmentarnej 7 w Zabrzu

Dom stalowy przy ul. Cmentarnej 7, znajduje się w środku miasta, w pobliżu Centrum Handlowego „Platan” . Należał on do kompleksu architektonicznego, na który składały się domy mieszkalne robotników oraz towarzyszące im gmachy użyteczności publicznej, związane z Hutą Donnersmarcka. Idea wznoszenia tego rodzaju budowli sięga pierwszej połowy XIX w., gdy pierwsze ich projekty stworzył amerykański architekt James Bogardus. Na fali funkcjonalizmu dotarły one w latach dwudziestych XX w. również na Śląsk.

Charakterystyka

Stalowe domy miały swoistą zaletę. Wznoszono je bardzo szybko. Budynek przy ul. Cmentarnej 7 postawiono w 1927 r. w 26 dni, a pracowała przy tym brygada 16 osób. Metalowe ściany składają się z ośmiu części, odlanych w hucie Donnersmarcka. Dwukondygnacyjny dom stalowy posiada cztery dwupokojowe mieszkania o powierzchni ok. 50 m kw. Konstrukcja tego rodzaju miała być ekonomicznym i nowatorskim projektem, który wiązał się z zastąpieniem tradycyjnych ścian murowanych.

Inne domy

Do dzisiaj na terenie Zabrza stoi pięć podobnych budynków. Obok omawianego należą do nich domy w Zabrzu-Rokitnicy przy ulicy Szafarczyka, wzniesione w latach 1928-29 i należące do osiedla robotniczego Ballestremów. Jednak z uwagi na zadbane i pomalowane ściany, nie odróżniają się one zbytnio od „normalnych” budynków. Mieszkańcy, którzy domy te żartobliwie nazywają „konserwami”, częściowo je chwalą, jednak zauważają również, że ich konstrukcja zakłóca funkcjonowanie telefonów komórkowych. Koncern Oberhutten z Gliwic, do którego należała Huta Donnersmarcka, zaprojektował i umieścił w swoim katalogu 11 wariantów tego rodzaju domów, jednak pomysł ten nie przyjął się szerzej. Być może dom stalowy przy ul. Cmentarnej 7d jest najstarszą taką realizacją w Europie.