Drewniany kościół pw. Matki Bożej Fatimskiej w Pawełkach

W niewielkiej miejscowości Pawełki, położonej wśród lasów nad Górną Liswartą, odnaleźć można ładny, drewniany, zbudowany w konstrukcji na zrąb, kościółek pod wezwaniem Matki Bożej Fatimskiej. Służy on mieszkańcom wioski dopiero od 1956 roku; wcześniej był kaplicą poświęconą św. Hubertowi, którą na nieodległym uroczysku Brzoza postawił w okresie międzywojennym hrabia Ludwik Karol von Ballestrem, właściciel majątku w Kochcicach.

Pawełki są niespełna 200-osobową miejscowością, położoną na północ od Lublińca. Otaczają ją lasy chronione w granicach Parku Krajobrazowego „Lasy nad Górną Liswartą”. Co prawda na terenie wsi odkryto ślady osadnictwa z czasów kultury łużyckiej (pierwsze tysiąclecie przed Chrystusem), jednak początki wsi sięgają czasów nie tak odległych, bo XVIII wieku. Nieco wcześniej, w połowie XVII, niejaki Jędrzej Pawelkha założył tutaj młyn i od niego właśnie osada wzięła swoje miano. Przez dziesięciolecia wioska wchodziła w skład tzw. państwa kochcickiego, czyli rozległego majątku ziemskiego ze stolicą w pobliskich Kochcicach. Początki kościółka pod wezwaniem Matki Bożej Fatimskiej w Pawełkach wiążą się właśnie z działalnością jednego z właścicieli Kochcic – hrabiego Ludwika Karola von Ballestrema. Na przełomie XIX i XX wieku założył on w uroczysku Brzoza uprawę ozdobnego krzewu – różanecznika katawbijskiego, którego okazy trafiały z czasem do parku pałacowego. W pobliżu, nad stawem Nowa Brzoza, wzniósł dla wygody swojej i gości drewniany dworek myśliwski (około 1900 roku) oraz w 1928 r. kaplicę poświęconą patronowi myśliwych – św. Hubertowi. W latach pięćdziesiątych władze przeniosły dworek do Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku w Chorzowie, gdzie służył jako restauracja „Łania” i po pewnym czasie... spłonął. Kaplicę uratowali mieszkańcy Pawełek, przenosząc ją potajemnie do swojej wioski w 1956 roku. Organa administracyjne nałożyły na nich za to dotkliwą karę w wysokości 6 tys. ówczesnych zł! Na nowym miejscu świątynia otrzymała nowe wezwanie – Matki Bożej Fatimskiej. Budynek spotkały również pewne zmiany w wyglądzie zewnętrznym. Obecnie jest to kościół orientowany, zbudowany z drewnianych bali na zrąb, z krótką nawą zamkniętą trójbocznym prezbiterium. Dawną strzechę zastąpiła dachówka ceramiczna. Od strony południowej znajduje się nieduża zakrystia, od zachodu – kruchta. Sygnaturkę wieńczy blaszany hełm. W skromnym wnętrzu centralne miejsce zajmuje ołtarz główny z obrazem Matki Bożej Fatimskiej. Świątynia znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej województwa śląskiego. W centrum wioski warto zobaczyć kamienny krzyż z 1899 roku. Na uroczysku Brzoza postawiono kapliczkę z makietą dawnej kaplicy św. Huberta.