Muzeum w Raciborzu

Obecne Muzeum w Raciborzu to dawny podominikański kościół p.w. Św. Ducha.

W 1299 r. książę Przemysł złożył ślub, że ufunduje w Raciborzu klasztor dominikanek. W 1306 r., krótko przed swoją śmiercią, obdarzył siostry licznymi nadaniami ziemskimi i przywilejami oraz wyznaczył teren pod budowę klasztoru w północno-zachodniej części miasta, tuż przed Bramą Mikołajską. Początkowo siostry zajmowały drewnianą klauzurę, zaś nabożeństwa odprawiano w kaplicy św. Dominika, zburzonej z początkiem XIX w. W 1334 r. biskup wrocławski Nanker konsekrował gotycki kościół Św. Ducha (pierwotna kaplica przylegała do jego północnej ściany) z jednoprzestrzenną nawą i dwuprzęsłowym, prosto zakończonym prezbiterium przykrytym sklepieniem krzyżowym. W tym stanie zachował się do dziś. Do głównego korpusu, od południowego-zachodu, przylega kwadratowa wieża (XIV w.). W XIV/XV w. wzniesiono cztery skrzydła klasztorne. O elitarnym charakterze raciborskiego konwentu świadczy fakt, że strój zakonny zakładały tu książęce i rycerskie córy oraz bogate mieszczki. Habit wdziała tu także Ofka Piastówna, córka księcia Przemysła, dwukrotna przeorysza konwentu, mistyczka i kandydatka na ołtarze. W 1810 r. majątek raciborskich dominikanek przejął fiskus pruski. Wyburzono wschodnie i północne skrzydła klauzury, zaś dwa pozostałe przeznaczono na potrzeby królewskiego gimnazjum ewangelickiego, dobudowując do nich w l. 30. XX w. dodatkową kondygnację (dziś Zespół Szkół Ekonomicznych).

Dawna klauzura zachowała do dziś nieliczne cechy klasycystyczne z XIX w. Kościół Św. Ducha przejęli miejscowi luteranie. Po wybudowaniu przez nich nowego kościoła, dawną gotycką świątynię postanowiono przeznaczyć na potrzeby tworzonego muzeum miejskiego, które otwarto w 1927 r. Dwukondygnacyjna dotąd nawa (górną część zajmowała empora mniszek) zyskała dodatkowy poziom, niezbędny do zaadaptowania budowli na potrzeby muzeum. Od północy do prezbiterium dobudowano dwie duże sale i klatkę schodową. Dziś placówka dysponuje unikalnymi w skali kraju ekspozycjami. Na czoło wysuwa się nekropolia książąt raciborskich, zakonnic oraz dobrodziejów konwentu w dawnym prezbiterium. Średniowieczne i nowożytne pochówki eksplorowano w l. 90. XX w. Po zakończeniu badań archeologicznych krypty oraz liczne odkryte detale architektoniczne postanowiono udostępnić turystom, mogącym tu zobaczyć m.in. wnętrze średniowiecznych podziemnych grobowców. W zwieńczeniu wschodniej ściany prezbiterium XVII-w. fresk Zesłanie Ducha Św. Górną kondygnację zajmuje sala koncertowa, w której na co dzień można oglądać m.in. gotycki piec kaflowy odkryty na raciborskim zamku, fresk Salve Regina, pochodzące z pałacu w Krowiarkach obrazy członków austriackiej rodziny cesarskiej oraz kartusze herbowe górnośląskiej szlachty. Dolne kondygnacje zapełniły sale ekspozycyjne, m.in. z wystawą stałą W krainie Ozyrysa, w której eksponowana jest mumia Egipcjanki z okresu XXII dynastii, podarowana w 2. poł. XIX w. wspomnianemu gimnazjum przez barona von Rothschilda, pana na Chałupkach i Szylerzowicach. Poza nią pokazywane są dwa oryginalne sarkofagi oraz zdobiony kartonaż a także trzy urny kanopskie sprowadzone przed II wojną światową do Raciborza z Muzeum Archeologicznego w Berlinie.

Raciborskie Muzeum, zajmujące także pobliski drugi budynek ekspozycyjny przy ul. Chopina, może się poszczycić ponadto innymi ciekawymi wystawami stałymi:

- W DOMU OZYRYSA,
- SZTUKA DAWNA,
- CYNA ŚLĄSKA,
- ODKRYCIA ARCHEOLOGICZNE W DAWNYM KOŚCIELE SS. DOMINIKANEK,
- MILITARIA ZE ZBIORÓW MUZEUM W RACIBORZU,
- ROK OBRZĘDOWY NAD GÓRNĄ ODRĄ,
- DAWNE TECHNIKI DENTYSTYCZNE,
- BECZKA PIWA I ANTAŁEK WINA,
- PRADZIEJE ZIEMI RACIBORSKIEJ.