OFICJALNY PRZEWODNIK TURYSTYCZNY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO
Lubomia to miejscowość, w której obejrzeć można stosunkowo dobrze zachowane wały i fosy, będące pozostałościami grodziska Gołęszyców. Gołęszycy, albo Gołęszycowie (zwani też Golęszycami lub Gołężycami) to słowiańskie plemię, które we wczesnym średniowieczu zamieszkiwało na obecnym pograniczu polsko-czeskim, na południu Górnego Śląska, zajmując obszar pomiędzy sudeckimi Jesionikami a Beskidem Śląskim. Plemię Gołęszyców posiadało kilka grodów, z których jeden znajdował się na terenie dzisiejszej Lubomii.
Po raz pierwszy źródła wspominają o Gołęszycach w w. IX, i również wtedy kilka owych grodów uległo zniszczeniu. Prawdopodobnie padły ofiarą państwa wielkomorawskiego, które dążyło do podporządkowania sobie tutejszych ziem. Gdy w 907 roku, po najazdach Madziarów, Rzesza Wielkomorawska upadła, ziemie Gołęszyców prawdopodobnie znalazły się w sferze wpływów czeskich. Z końcem w. X o tereny te rywalizowali Piastowie i czescy Przemyślidzi, a polsko-czeski spór o te ziemie miał kontynuację w wiekach późniejszych.
Jednym z najważniejszych, a być może najważniejszym z ośrodków Gołęszyców było grodzisko w Lubomii. Jego ślady są stosunkowo dobrze zachowane w lesie nieopodal miejscowości. Grodzisko użytkowane było w okresie od VIII do IX w. Na podstawie tych śladów odtworzono wygląd obiektu, którego centralna część otoczona była dwoma pierścieniami wzmocnionych wałów ziemnych. Gród posiadał dwie bramy wjazdowe z wałami oskrzydlającymi. Oprócz wałów siedziba otoczona była przez dwie fosy, z których jedna (znajdująca się między zewnętrznym a wewnętrznym wałem) jeszcze dzisiaj posiada znaczną głębokość. Obok samego grodu istniało podgrodzie, również ufortyfikowane. Grodzisko w Lubomii stanowić mogło lokalny ośrodek władzy plemiennej. Gdy zostało spalone podczas najazdu księcia wielkomorawskiego Świętopełka, co miało miejsce w drugiej połowie IX w., jego funkcje przejęło grodzisko w Raciborzu. W Lubomii archeolodzy znaleźli m.in. fragmenty kolczugi, co stanowi dowód na używanie tej zbroi na naszych terenach w epoce plemiennej. Podczas prac wykopaliskowych odkryto tu także trzy okazałe, drewniane budowle z VII-VIII w., które mogły być pogańskimi świątyniami lub miejscami zebrań. Znaleziska z Lubomii oraz drobiazgowo wykonana makieta grodziska wyeksponowane zostały w muzeum w Wodzisławiu Śląskim.
