Rowerowy Szlak Orlich Gniazd

Jura Krakowsko-Częstochowska może być dla zwiedzających i poznających jej walory turystyczne, prawdziwą lekcją historii i przyrody. O niepowtarzalnym uroku Jury decyduje piękny, zróżnicowany krajobraz z malowniczymi wąwozami, ostańcami, jaskiniami, skalistymi wzgórzami i bogatą, czasami unikalną roślinnością. Na jej terenie znajdują się obszary przyrody chronionej, z których najważniejszymi są: Ojcowski Park Narodowy i Zespoły Jurajskich Parków Krajobrazowych. Mają one pod swoją opieką większość terenów Jury. Utworzono również kilkanaście rezerwatów przyrody. Cały obszar Jury Krakowsko-Częstochowskiej został zbudowany na podłożu skał wapiennych, powstałym ze szkieletów i pancerzy zwierząt żyjących w morzach okresu jurajskiego. Śladem tej przeszłości są liczne skamieliny, a do najbardziej znanych należą amonity, charakteryzujące się oryginalnymi, spiralnymi kształtami. Przedziwnie nieraz ukształtowane skały wapienne (ostańce i grupy skalne: grzebienie, iglice, bramy, dziurawce itp.) przypominają często postacie ludzkie, zwierzęta czy przedmioty co znalazło wyraz w nadawanych im nazwach.

Jura Krakowsko-Częstochowska jest największym obszarem w Polsce, na którym występują zjawiska krasowe. Ogółem między Częstochową a Krakowem jest około 900 jaskiń. Należy pamiętać, że prawie wszystkie jaskinie są objęte ochroną razem ze znajdującymi się w nichprzepięknymi naciekami kalcytowymi w formie stalaktytów, stalagmitów, żeber i makaronów. Walory obronne Jury doceniali już ludzie żyjący tu w czasach prehistorycznych. Świadczą o tym odkryte w jaskiniach w okolicach Ojcowa jedne z najstarszych śladów bytowania człowieka na ziemiach polskich.

W czasach wczesnohistorycznych istniało na Wyżynie ponad 20 grodzisk. Jednak najbardziej znane są liczne warownie średniowieczne, których okres świetności przypada na okres panowania Kazimierza Wielkiego (1333 – 1370). Stanowiły one wtedy południowo–zachodnią linię obrony Królestwa Polskiego. Niestety poza Wawelem, Pieskową Skałą, Będzinem i Jasną Górą dzisiaj możemy oglądać tylko ruiny. Są one równie malownicze, a do najciekawszych należą ruiny zamków w Ojcowie, Rabsztynie, Podzamczu, Mirowie, Bobolicach, Smoleniu i Olsztynie oraz mniejsze warownie zwane strażnicami.

Oprócz „Orlich Gniazd” na Jurze znajduje się wiele innych zabytków architektury: pałace, dwory, klasztory czy stare kościoły. Z myślą o licznych zwolennikach turystyki rowerowej, postanowiono w 1998 roku wytyczyć na Wyżynie Krakowsko–Częstochowskiej Jurajski Szlak Rowerowy „Orlich Gniazd”. Podobnie jak szlak pieszy o tej samej nazwie jest oznakowany kolorem czerwonym i łączy Kraków z Częstochową. Na Jurajskim Szlaku Rowerowym, którego długość wynosi blisko 190 km, możemy zwiedzić ruiny wielu zamków: Tęczyn, Rabsztyn, Bydlin, Smoleń, Ogrodzieniec, Morsko, Bobolice, Mirów, Ostrężnik i Olsztyn.

Walory przyrodnicze Jury ukaże nam kilka rezerwatów przyrody: Dolina Eliaszówki, Smoleń, Góra Zborów, Ostrężnik i Zielona Góra. Czasami warto zboczyć ze szlaku, aby zobaczyć inne, równie ciekawe i atrakcyjne miejsca na Jurze (np. rezerwat Doliny Mnikowskiej, Pustynię Błędowską czy Złoty Potok). W bezpośredniej bliskości szlaku spotykamy ruiny strażnic obronnych z XIV wieku mieszczące się w Ryczowie, Łutowcu, Przewodziszowicach i Suliszowicach.

Jadąc Jurajskim Szlakiem Rowerowym „Orlich Gniazd” spotkamy drogi o bardzo różnorodnych nawierzchniach: są odcinki po asfalcie (w zdecydowanej większości są to drogi drugorzędne o małym ruchu samochodowym), utwardzonych drogach gruntowych, ale i po nieutwardzonych drogach polnych i leśnych.

Bogata oferta noclegowa (od hoteli po gospodarstwa agroturystyczne) oraz duża ilość restauracji, barów i sklepów, które usytuowane są w bezpośredniej bliskości szlaku, pozwalają na zaplanowanie nawet kilkudniowej wycieczki, bez dźwigania niepotrzebnego ekwipunku.