Zabytkowy układ urbanistyczny Wodzisławia Śląskiego

Obok pojedynczych, interesujących obiektów zabytkowych, w Wodzisławiu Śląskim godzien uwagi jest także sam układ urbanistyczny. Trudno określić dokładną datę lokacji miasta, gdyż nie zachował się na ten temat żaden dokument, choć miało to miejsce prawdopodobnie pomiędzy rokiem 1246 a 1257. Centralną część układu urbanistycznego Wodzisławia stanowi oczywiście miejski rynek, będący zresztą jednym z największych tego typu placów na Śląsku.

Historia miasta

Aczkolwiek historia osadnictwa na tych terenach jest bardzo długa, dzieje pisane Wodzisławia rozpoczynają się w 1257 r. Warto jednak dodać, że już w 1239 pojawiają się wzmianki o miejscowości Jedłownik, która dziś jest jedną z dzielnic miasta. Można przypuszczać, że osada Wodzisław istniała znacznie wcześniej, jednak zniszczona została w 1241 r., w czasie najazdu tatarskiego. W latach późniejszych, za czasów dość długiego panowania księcia Władysława Opolskiego (od roku 1246 do1281) miał miejsce proces lokacji wielu miejscowości. Wówczas lokowano ponownie także Wodzisław, co miało miejsce przed 1257 r., kiedy to sprowadzono tu franciszkanów (przyjęło się zresztą uznawać tę datę za rok otrzymania praw miejskich). Książę opolsko-raciborski Władysław musiał zapewne przypisywać miastu duże znaczenie. Świadczy o tym zarówno nadanie mu własnego imienia jak i obwarowanie grodu. Pamiątką znaczenia Wodzisławia jest także jego układ urbanistyczny, którego centrum stanowi obszerny rynek, jeden z większych na Śląsku. Pierwotna zabudowa miasta, drewniana, została zniszczona przez pożar około roku 1280 i odbudowana przed końcem XIII wieku. Tego rodzaju kataklizmy nawiedzały zresztą Wodzisław kilkakrotnie. Rynek, wytyczony przy lokacji miasta, ma kształt kwadratu o boku 96 m. W średniowieczu stały tutaj ratusz i pręgierz, istniała też studnia.

Miasto obecnie

W dzisiejszych czasach część placu stanowi niewielki park z fontanną. Od strony północnej nad rynkiem góruje stary kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. W poszczególnych pierzejach rynku zachowało się wiele zabytkowych kamienic. Pochodzą głównie z XIX w., choć są wśród nich również XVIII-wieczne (jednak ich pierwotny styl zniekształcony został w wyniku przebudów). Do zabytkowego układu urbanistycznego należą także wychodzące z rynku ulice.