O ile miasta w średniowieczu i w czasach nowożytnych radziły sobie jakoś z dostępem do czystej wody, o tyle odprowadzanie ścieków pozostawiało wiele do życzenia. Higiena miejska stała niestety na niskim poziomie, co skutkowało nie tylko wszechobecnym fetorem, ale i co rusz powtarzającymi się epidemiami.

„Nie tylko my, lecz zaprawdę również przybysze czują się w najwyższym stopniu urażeni z powodu zebranych na tychże ulicach nieczystości, które po większej części wylewają przez okna” - pisał w 1533 roku król Zygmunt Stary w liście do starosty i wielkorządcy krakowskiego.

Oczyszczalnie na świecie

Podobnie wyglądała sytuacja w innych miastach. W XIX wieku powstawanie wielkich miast wymusiło zmiany. W Anglii najwcześniej wprowadzono specjalne ustawodawstwo i budowano rozległe sieci kanalizacyjne. W rozwoju próbowały dorównać jej Niemcy. Jednak dopiero pod koniec XIX wieku pojawiły się pierwsze próby oczyszczania ścieków komunalnych. Na początku były to mało skuteczne oczyszczalnie mechaniczne. Pierwsze proste biologiczne uruchomiono w USA w 1872 roku. W Gliwicach pierwsze projekty budowy oczyszczalni pojawiły się już pod koniec XIX wieku. Do realizacji przystąpiono jednak dopiero w roku 1909. Po dwóch latach obiekt oddano do użytku. Składała się ona z piaskownika, złoża biologicznego oraz osadnika. W latach następnych zakład udoskonalano. I właśnie w obiekcie pamiętającym początki gliwickiej oczyszczalni ulokowano Muzeum Techniki Sanitarnej.

O Muzeum

Ponad stuletnia, stara przepompownia ścieków została z pietyzmem odrestaurowana. Stylowy, ceglany budynek wyróżnia się mansardowym dachem z wieżyczkami. W środku zachowano urządzenia z początku XX wieku, poza tym eksponuje się zabytkową armaturę sanitarną. Zwiedzający mają możliwość obejrzenia filmu z historią gliwickiej oczyszczalni. Warto również skorzystać z szansy zwiedzenia obecnie funkcjonującej oczyszczalni – to obiekt stosujący najnowocześniejsze rozwiązania. Gospodarzem obiektu jest Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Gliwicach. Muzeum Techniki Sanitarnej w Gliwicach znajduje się na Szlaku Zabytków Techniki.

Kronika Szlakowa

Obecnie w budynku starej przepompowni mieści się Muzeum Techniki Sanitarnej. Jej konstrukcja przypomina mały dworek. Częściowo parterowa, częściowo dwukondygnacyjna, zbudowana z czerwonej cegły, jest typowym przykładem architektury z końca XIX wieku. Pierwotna oczyszczalnia wyposażona była w agregaty prądotwórcze, które z biogazu wytwarzały energię elektryczną. Agregaty w oczyszczalni stosuje się do dnia dzisiejszego, co daje obraz zaawansowania pierwszego obiektu. W pobliżu Muzeum płynie rzeka Kłodnica, która jeszcze do końca XIX w. służyła mieszkańcom Gliwic do poboru wody. Zużycie wody różniło się jednak znacznie od obecnego - na początku XX wieku wynosiło w Gliwicach około 36 l dziennie, podczas gdy obecnie wynosi 130 l.

Zobacz też wirtualne wycieczki

Muzeum Techniki Sanitarnej

Oczyszczalnie na świecie

O Muzeum

Kronika Szlakowa

Zobacz też wirtualne wycieczki

Muzeum Techniki Sanitarnej w Gliwicach

Szlak Zabytków Techniki