OFICJALNY PRZEWODNIK TURYSTYCZNY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO
Murowana kapliczka nad głównym źródłem rzeki Warty, poświęcona obecnie św. Janowi Nepomucenowi, wzniesiona została pierwotnie jako drewniana, na przełomie XVI i XVII w.
Co ciekawe, poświęcona była wówczas św. Markowi, patronowi zbóż i siewów. Św. Jan Nepomucen, pochodzący z Czech męczennik i jeden z najpopularniejszych świętych, szczególnie czczonych w Europie Środkowej, patronuje kapliczce i tutejszym źródłom najprawdopodobniej od przełomu XVIII i XIX w. Święty ten jest m.in. patronem źródeł, mostów, ludzi tonących i orędownikiem podczas powodzi.
Druga połowa XVIII w. była dla Kromołowa czasem różnego rodzaju kataklizmów, m.in. ulewnych deszczy i powodzi. W roku 1790 pożar strawił również tę drewnianą kapliczkę. Odbudowano ją w formie murowanej w 1803 r., poświęcając właśnie św. Janowi Nepomucenowi. Gruntowny remont kapliczki przeprowadzono w 1988 r., rozbierając ją do fundamentów i odbudowując z pewnymi zmianami. Obok figury patrona znajduje się tu również figura św. Jacka oraz ołtarz z obrazem św. Tekli.
Spod kapliczki wypływa jedno ze źródeł Warty, będącej trzecią z naszych rzek - co do długości (jedno ze źródeł na pocz. XX w. zostało ujęte w wodociąg, zasilający odlewnię żeliwa w Zawierciu, a inne znajduje się w sąsiedztwie nieistniejącego już dworu). Warta płynie stąd wzdłuż krawędzi Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, by następnie przełamać się przez jej północno-zachodnią część, zwaną Wyżyną Wieluńską, gdzie opuszcza województwo śląskie. Jak mówią mieszkańcy, choć Kromołów na przestrzeni wieków często nawiedzały powodzie, to nigdy ich przyczyną nie były wody Warty, której źródeł strzeże Nepomucen. Przez lata źródło ujęte było w ocembrowaną studnię, z której chętnie korzystali mieszkańcy.
Św. Jan Nepomucen żył w latach 1350-93. Przyjąwszy święcenia kapłańskie był m.in. kanonikiem przy praskiej katedrze oraz kolegiacie św. Idziego. Studiował prawo kanoniczne w Pradze i Padwie. Był wikariuszem generalnym arcybiskupa Czech, w których panował wówczas Wacław IV Luksemburczyk, znany z niechęci do Rzymu oraz z zagrabiania dóbr kościelnych.
Jan Nepomucen był spowiednikiem żony króla, Zofii Bawarskiej, a równocześnie uwikłany był w konflikt tego władcy i arcybiskupa. Po aresztowaniu i torturach kapłan został zrzucony z praskiego Mostu Karola do Wełtawy. Jak podają kronikarze, zginął w obronie tajemnicy spowiedzi, bowiem odmówił ujawnienia chorobliwie zazdrosnemu królowi, z czego spowiada się jego małżonka, Zofia.
Św. Jan Nepomucen kanonizowany został w roku 1729. Jest m.in. patronem Pragi, szczerej spowiedzi oraz świętym chroniącym przed powodzią.
