Kościół Świętego Mikołaja w Zawierciu Kromołowie

Dokładna data budowy pierwszego kościoła św. Mikołaja w Kromołowie nie jest znana. Pierwsze pisemne wzmianki o istnieniu świątyni, a zarazem o tutejszej parafii, pochodzą z połowy XIII w. Wspomniany wtedy został murowany obiekt, będący drugim kromołowskim kościołem (na miejscu pierwszej, drewnianej budowli, która zniszczona została podczas najazdu Tatarów w 1241 r.). Ta świątynia, również nie miała szczęścia, gdyż na początku XIV w. stała się łupem żołnierzy biskupa krakowskiego, Jana Muskaty i została zniszczona.

Przebudowy

Trudno określić w jakim stopniu, można jednak przypuszczać, że podczas wznoszenia kolejnego kościoła wykorzystano jakąś, ocalałą część tej budowli. Wiek XVI przyniósł gotyckiej budowli przebudowę, w wyniku której nadano jej renesansowy wygląd. Połowa tego stulecia, gdy Kromołów należał do panów pobliskiego Ogrodzieńca, Bonerów, którzy przeszli na kalwinizm, przyniosła czasową zamianę kościoła w zbór kalwiński. Katolicy wybudowali w tym czasie kościół w Skarżycach.

W 1592 r. Mikołaj Firlej, kolejny właściciel Kromołowa, przywrócił Kromołowską świątynię katolikom oraz dokonał kolejnej przebudowy. Wzniesiono wówczas wieżę, a wewnątrz umieszczono ołtarz św. Mikołaja.

Pożar

W 1790 r. w wyniku wielkiego pożaru, który strawił sporą część zabudowy Kromołowa, spłonęła także kościelna wieża, choć ocalono wówczas zasadniczy budynek przed całkowitym zniszczeniem. Murowany, jednonawowy kościół św. Mikołaja posiada prezbiterium z trójkątną apsydą. Do cenniejszych elementów wyposażenia, oprócz barokowych ołtarzy, należą m.in. kamienna chrzcielnica i takaż kropielnica, drzwi do zakrystii oraz dzwon „Św. Mikołaj” z 1508 r.