Zamek w Kończycach Małych, niewielkiej miejscowości położonej przy polsko-czeskiej granicy, nazywany jest czasem Cieszyńskim Wawelem, a to za sprawą arkad znajdujących się od strony wewnętrznego dziedzińca. Tę renesansową budowlę wznieśli w XVI wieku przedstawiciele rodu Czelów; później należała ona do Pełków i Folwarcznych. Obecnie w zamku mają siedzibę liczne lokalne stowarzyszenia, Izba Regionalna oraz elegancki hotel i restauracja.
Kończyce Małe są wsią wchodzącą w skład gminy Zebrzydowice, położoną na Śląsku Cieszyńskim, tuż przy granicy Polski z Republiką Czeską. Przez wioskę przepływa zakolami rzeka Piotrówka, a w okolicznym krajobrazie wyróżniają się liczne stawy hodowlane. Historia Kończyc Małych sięga czasów średniowiecznych. Pierwsza wzmianka o osadzie pochodzi z początku XIV wieku, kiedy należała ona jeszcze bezpośrednio do książąt cieszyńskich. Wkrótce jednak majątek trafił w ręce przedstawicieli miejscowej szlachty. To właśnie oni wznieśli wśród tutejszych mokradeł, nad rzeką Piotrówką, pierwszy, drewniany dwór obronny.
Już w pierwszej połowie XVI wieku właścicielami Kończyc Małych zostają Czelowie z Czechowic, którzy wznoszą w miejscu wcześniejszej warowni okazały zamek, w stylu renesansowym. Budowla ta tworzyła zamknięty czworobok z wewnętrznym, arkadowym dziedzińcem. Na początku drugiej połowy XVII wieku Kończyce Małe przeszły na własność rodu Pełków z Nowego Miasta. W ich rękach zamek pozostawał prawie do połowy XIX stulecia. W tym czasie zniknęła fosa i most zwodzony, powstał za to park w stylu angielskim. Ostatnimi prywatnymi właścicielami zamku byli - wzbogaceni na dostawach dla wojska podczas wojen napoleońskich - Folwarczni, śląska rodzina chłopska. Jako dobrzy gospodarze zadbali zarówno o rezydencję, jak i folwark; opuścili wieś dopiero w 1945 roku. Obecnie zamek należy do Gminy Zebrzydowice; mają w nim swoje siedziby lokalne stowarzyszenia, Izba Regionalna, hotel i restauracja. Zamek ma plan o kształcie litery L. Jego mury wzniesiono z kamienia i cegły na wysokość jednego piętra, zaś całość przykryto dachem mansardowym z lukarnami. W narożniku znajduje się brama przejezdna z renesansowym portalem i herbem Sedlnickich, którym pieczętowała się żona pierwszego z rodu Czelów właściciela Kończyc Małych. Od strony dziedzińca znajdują się arkadowe podcienia i ganek. Wewnątrz zachowały się drewniane stropy, zabytkowe sklepienia i kartusze herbowe.
Zamek w Kończycach Małych, fot. www.slaskie.travel T. Renk
Zamek w Kończycach Małych, fot. www.slaskie.travel T. Renk
Zamek w Kończycach Małych, fot. www.slaskie.travel T. Renk
Zamek w Kończycach Małych, Izba Regionalna, fot. www.slaskie.travel T. Renk