Wyszukiwarka
Liczba elementów: 123
Żydzi w Gliwicach z początku byli nieliczni, z czasem jednak ich liczba wzrosła, podobnie jak pozycja społeczna. Pierwsza informacja źródłowa o ich obecności w mieście pochodzi z końca XVII wieku. W 1698 roku ochrzciła się mianowicie osiemnastoletnia Żydówka Anna Maria Renata. W następnym stuleciu mieszkało tutaj już kilka rodzin wyznania mojżeszowego, które zajmowały się m.in. wyszynkiem. Po przejściu Śląska we władanie Królestwa Prus, wszystkim Żydom nakazano początkowo osiedlić się na wschód od Odry i to wyłącznie na terenach wiejskich. Rozporządzenie to wkrótce zmieniono i za pożądane miejsce osiedleńcze uznano śląskie miasta. Sytuacja pruskich Żydów zmieniła się diametralnie w 1812 roku, kiedy to wydano edykt emancypacyjny. W roku 1812 stanęła pierwsza synagoga w Gliwicach. Po trzech latach założono cmentarz. W mieście mieszkało wtedy niespełna 200 osób narodowości żydowskiej. Z czasem wśród nich było coraz więcej urzędników, inżynierów, czy wreszcie przedsiębiorców. Cmentarz umiejscowiono na nieco ponad półhektarowej parceli, nabytej jeszcze pod koniec XVIII wieku. Ostatni pochówek odbył się w 1937 roku. Do tego czasu pochowano tutaj około 1400 zmarłych, zachowało się natomiast około 500 nagrobków. Większość z nich to macewy, wykonane z piaskowca i przez to silnie zniszczone. Najstarsze pochodzą z lat 20. XIX wieku. Inskrypcje wykonano po hebrajsku i po niemiecku. Uwagę zwraca grobowiec rodziny Meyerów z 1900 r. w formie nawiązującej do tradycyjnego ohelu. Najbardziej znanymi osobami pochowanymi „Na Piasku” są przedstawiciele rodziny Troplowitz, z której wywodził się Oscar Troplowitz, twórca receptury kremu „Nivea”. Leży tu także rodzeństwo Edyty Stein, znanej bardziej jako św. Teresa od Krzyża. Przy głównym wejściu na cmentarz znajdują się ruiny domu przedpogrzebowego. Nekropolię ostatecznie zamknięto w 1953 roku. Nowy cmentarz żydowski w Gliwicach założono na początku XX wieku.
Na początku XX wieku intensywne wydobycie węgla kamiennego na Górnym Śląsku miało już ponad stuletnią tradycję. Z rozwojem przemysłu wiązał się postęp cywilizacyjny regionu, niestety, dawały się też odczuć negatywne strony górniczej działalności. Do najbardziej uciążliwych, niosących śmierć i kalectwo górnikom oraz straty materialne, zaliczyć trzeba z roku na rok częstsze zjawiska tąpnięć. Władze państwowe, jak i środowiska przemysłowe postanowiły rozpocząć badania naukowe tych zjawisk. Do współpracy zaproszono światowej sławy sejsmologa, pracownika uniwersytetów w Strasburgu i Getyndze – profesora Carla Mainkę, który przyjechał do Raciborza, aby nadzorować budowę i funkcjonowanie Górnośląskiego Krajowego Naukowego Obserwatorium Ziemi. Na miejsce budowy stacji wybrano skarpę wznoszącą się na zachód od centrum miasta, w pobliżu zabytkowego kościoła Matki Bożej. Projektantem tego drewnianego budynku był znany architekt, Konrad Wachsmann. W latach 20. powstała modernistyczna willa o trzech kondygnacjach. Jednak najważniejsza część skryta została pod ziemią – to piwnice, w których profesor Mainka ustawił trzy sejsmografy mechaniczne. Każdy z nich posiadał własne urządzenia rejestracyjne, zapisujące na taśmie papierowej kopconej sadzą, zsynchronizowane z zegarem wahadłowym. Na przełomie lat 20. i 30. na Górnym Śląsku powstała pierwsza na świecie sieć sejsmiczna obejmująca obszar górniczy. W jej skład wchodziły stacje w Pyskowicach, Gliwicach, Zabrzu, Biskupicach i Bytomiu oraz podziemna (na głębokości 500 m) w kopalni Rozbark. W 1945 roku obserwatorium przejął polski Państwowy Instytut Geologiczny. Po trzech latach uruchomiono ciągłą rejestrację, która trwa do dziś. Obecnie gospodarzem instytucji jest Stacja Sejsmologiczna Polskiej Akademii Nauk. Ciekawostką Obserwatorium są zapisy sejsmologiczne wstrząsów w odległych nieraz stronach świata (np. japońskiej Fukushimie). Placówka posiada także ofertę dla szkół. Podczas zajęć uczniowie mogą samodzielnie wykonać proste pomiary i eksperymenty.
Tarnowice Stare to historyczna, samodzielna miejscowość, powstała w 1316 r., a obecnie dzielnica Tarnowskich Gór. Pierwszy, obronny gródek stał tu w czasach średniowiecza, w okolicach obecnego kościoła parafialnego. W drugiej połowie XV w. miejscowość znalazła się w posiadaniu rodu Wrochemów. Z inicjatywy Piotra Wrochema w latach 1520-1570 wzniesiony został renesansowy zamek. Pierwotnie obiekt ten posiadał trzy skrzydła z wieżą w narożniku południowo-wschodnim. Otoczony z trzech stron dziedziniec był otwarty ku północy. W początkach XVII w. Wrochemowie sprzedali tutejsze dobra Baltazarowi Ohm Januszewskiemu. W latach 1634-43 pełnił on urząd starosty ziemskiego bytomskiego. Zamordowany został w 1643 przez plądrujących Bytom Szwedów. Nawiązujące do tamtych czasów podania mówią o snującym się nocami po zamku duchu starosty i pokutujących widmach żołnierzy szwedzkich. Drogą małżeństwa córki starosty, Anny Felicjany, tutejsze dobra przeszły w drugiej połowie XVII w. w ręce Kaspra Huntera z Grandon, szkockiego szlachcica. Doszedłszy do wysokich zaszczytów - m.in. starosty ziemskiego bytomskiego - zmarł on w początkach XVIII w. Zamek zmieniał wielokrotnie właścicieli, by w 1822 r. wraz z dobrami ziemskimi stać się na długie lata własnością rodziny hrabiów von Donnersmarck. Pierwszym jego właścicielem z tego rodu był Karol Łazarz Henkel von Donnersmarck, który znacznie zmodernizował tutejsze gospodarstwo. Donnesmarckowie dobudowali też kilka obiektów. Byli oni właścicielami zamku aż do 1945 r. Czasy komunizmu, gdy w znacjonalizowanym gmachu zamku umieszczono Państwowe Gospodarstwo Rolne, oznaczały dla zabytku nic innego, niż dewastację. Po upadku PRL gmina Tarnowskie Góry, dysponująca zrujnowaną budowlą, długo nie mogła znaleźć nań nabywcy. Dopiero w 2000 r. sprzedano wreszcie zamek Krystynie i Rajnerowi Smolorzom, którzy w ciągu 10 lat dokonali gruntownego remontu. Obecnie mieści się tu Centrum Sztuki i Rzemiosła Dawnego. Działa tu także restauracja „Gospoda u Wrochema” oraz hotel. Możliwe jest organizowanie konferencji i innych imprez.
Rybnik jest dużym miastem przemysłowym, które w obecnym kształcie powstało w wyniku połączenia wielu, niekiedy wiekowych, miejscowości. Jedną z nich są Chwałowice (południowa dzielnica Rybnika), o której, jako o samodzielnej wiosce, źródła historyczne wspominają już w czasach średniowiecznych. Od XVI stulecia osada ta wchodziła w skład tzw. państwa rybnickiego, którego właścicielami byli przedstawiciele możnych rodów szlacheckich. W 1788 roku osada została zakupiona przez króla pruskiego. Już w połowie XIX wieku odkryto w tym rejonie bogate złoża węgla kamiennego. Pod koniec tegoż stulecia tutejsze pola górnicze należały do jednego z najzamożniejszych magnatów przemysłowych w całym Cesarstwie Niemieckim – Guido Henckel von Donnersmarcka ze świerklaniecko-tarnogórskiej linii tego rodu. W latach 1903-1906 Donnersmarckowie uruchomili w Chwałowicach kopalnię węgla kamiennego, której (z wrodzoną „skromnością”) nadali nazwę „Donnersmarckgrube”. Początkowo zatrudniano w niej jedynie nieco ponad 250 robotników, jednak po kilku latach ich liczba wzrosła do ponad 1300. Część zatrudnionych w kopalni mogła korzystać z mieszkań w trzech, postawionych już w roku 1905, domach noclegowych (tzw. szlafhauzach). Później konieczna stała się budowa domów dla górników przybywających wraz z rodzinami do Chwałowic często z odległych stron. Osiedle robotnicze, złożone z typowych familoków, zostało zbudowane w latach 1910-1916. Ostatecznie stanęło 58 domów ośmiorodzinnych, 6 domów czterorodzinnych i 4 wille dla urzędników kopalnianych. Ogółem w Chwałowicach zamieszkało ponad 500 górniczych rodzin. Osiedlowe familoki znajdziemy przy ul. 1 Maja, za zabudowaniami kopalni. Są to obiekty dwukondygnacyjne, postawione z cegły, na planie prostokąta i przykryte dachem dwuspadowym. Obok domów mieszkalnych zobaczymy tradycyjne budyneczki gospodarcze.
Wierzchołek oraz zbocza Równicy porastają lasy, przeważnie mieszane i bukowe. Pod szczytem znajduje się obszerna polana, na której ulokowano różne obiekty, składające się na lokalne centrum turystyczne. Prowadzi tutaj kręta szosa z pobliskiego Ustronia. Na wysokości 785 m znajduje się schronisko górskie z restauracją i 50 miejscami noclegowymi. Obiekt ten, wybudowany w 1927 roku, nawiązuje do architektury regionalnej. Szlakami turystycznymi można stąd dotrzeć do okolicznych miejscowości ( Ustroń, Brenna i Wisła), lub też wybrać się na dłuższą wędrówkę wzdłuż Pasma Równicy i Trzech Kopców w stronę Przełęczy Salmopolskiej i Pasma Baraniej Góry. Obok schroniska na Równicy przebiega między innymi Główny Szlak Beskidzki. Niedaleko, przy tym właśnie szlaku, znajduje się tradycyjne miejsce nabożeństw ewangelickich, odprawianych tu w okresie prześladowań w czasach austriackich. Widoki z polany pod szczytem Równicy obejmują znaczną część Beskidu Śląskiego z charakterystycznym, widocznym po drugiej stronie doliny Wisły, Pasmem Czantorii i Stożka. W rejonie Równicy zlokalizowano obiekty rozrywkowe, które zainteresują przede wszystkim najmłodszych. Należy do nich Extreme Park, gdzie można poskakać na batutach lub poćwiczyć na ściance wspinaczkowej. Atrakcją Extreme Parku jest także kino 4D, z ruszającymi się fotelami, wiejącym wiatrem, spadającymi na widza kroplami wody i innymi efektami specjalnymi, pozwalającymi na oglądanie filmów w niekonwencjonalny sposób. Inne atrakcje na Równicy to park linowy oraz niekonwencjonalne zoo – Leśny Park Niespodzianek. Rejon Równicy w ostatnich latach słynie także z obiektów gastronomicznych, pielęgnujących lokalne tradycje. Możemy odwiedzić tutaj „Zbójnicką Chatę”, Dwór Skibówki, a także „Kolibę Pod Czarcim Kopytem”. W stylowo urządzonych wnętrzach można tam skosztować regionalnych przysmaków.
Wierzchołek oraz zbocza Równicy porastają lasy, przeważnie mieszane i bukowe. Pod szczytem znajduje się obszerna polana, na której ulokowano różne obiekty, składające się na lokalne centrum turystyczne. Prowadzi tutaj kręta szosa z pobliskiego Ustronia. Na wysokości 785 m znajduje się schronisko górskie z restauracją i 50 miejscami noclegowymi. Obiekt ten, wybudowany w 1927 roku, nawiązuje do architektury regionalnej. Szlakami turystycznymi można stąd dotrzeć do okolicznych miejscowości ( Ustroń, Brenna i Wisła), lub też wybrać się na dłuższą wędrówkę wzdłuż Pasma Równicy i Trzech Kopców w stronę Przełęczy Salmopolskiej i Pasma Baraniej Góry. Obok schroniska na Równicy przebiega między innymi Główny Szlak Beskidzki. Niedaleko, przy tym właśnie szlaku, znajduje się tradycyjne miejsce nabożeństw ewangelickich, odprawianych tu w okresie prześladowań w czasach austriackich. Widoki z polany pod szczytem Równicy obejmują znaczną część Beskidu Śląskiego z charakterystycznym, widocznym po drugiej stronie doliny Wisły, Pasmem Czantorii i Stożka. W rejonie Równicy zlokalizowano obiekty rozrywkowe, które zainteresują przede wszystkim najmłodszych. Należy do nich Extreme Park, gdzie można poskakać na batutach lub poćwiczyć na ściance wspinaczkowej. Atrakcją Extreme Parku jest także kino 4D, z ruszającymi się fotelami, wiejącym wiatrem, spadającymi na widza kroplami wody i innymi efektami specjalnymi, pozwalającymi na oglądanie filmów w niekonwencjonalny sposób. Inne atrakcje na Równicy to park linowy oraz niekonwencjonalne zoo – Leśny Park Niespodzianek. Rejon Równicy w ostatnich latach słynie także z obiektów gastronomicznych, pielęgnujących lokalne tradycje. Możemy odwiedzić tutaj „Zbójnicką Chatę”, Dwór Skibówki, a także „Kolibę Pod Czarcim Kopytem”. W stylowo urządzonych wnętrzach można tam skosztować regionalnych przysmaków.
Wierzchołek oraz zbocza Równicy porastają lasy, przeważnie mieszane i bukowe. Pod szczytem znajduje się obszerna polana, na której ulokowano różne obiekty, składające się na lokalne centrum turystyczne. Prowadzi tutaj kręta szosa z pobliskiego Ustronia. Na wysokości 785 m znajduje się schronisko górskie z restauracją i 50 miejscami noclegowymi. Obiekt ten, wybudowany w 1927 roku, nawiązuje do architektury regionalnej. Szlakami turystycznymi można stąd dotrzeć do okolicznych miejscowości ( Ustroń, Brenna i Wisła), lub też wybrać się na dłuższą wędrówkę wzdłuż Pasma Równicy i Trzech Kopców w stronę Przełęczy Salmopolskiej i Pasma Baraniej Góry. Obok schroniska na Równicy przebiega między innymi Główny Szlak Beskidzki. Niedaleko, przy tym właśnie szlaku, znajduje się tradycyjne miejsce nabożeństw ewangelickich, odprawianych tu w okresie prześladowań w czasach austriackich. Widoki z polany pod szczytem Równicy obejmują znaczną część Beskidu Śląskiego z charakterystycznym, widocznym po drugiej stronie doliny Wisły, Pasmem Czantorii i Stożka. W rejonie Równicy zlokalizowano obiekty rozrywkowe, które zainteresują przede wszystkim najmłodszych. Należy do nich Extreme Park, gdzie można poskakać na batutach lub poćwiczyć na ściance wspinaczkowej. Atrakcją Extreme Parku jest także kino 4D, z ruszającymi się fotelami, wiejącym wiatrem, spadającymi na widza kroplami wody i innymi efektami specjalnymi, pozwalającymi na oglądanie filmów w niekonwencjonalny sposób. Inne atrakcje na Równicy to park linowy oraz niekonwencjonalne zoo – Leśny Park Niespodzianek. Rejon Równicy w ostatnich latach słynie także z obiektów gastronomicznych, pielęgnujących lokalne tradycje. Możemy odwiedzić tutaj „Zbójnicką Chatę”, Dwór Skibówki, a także „Kolibę Pod Czarcim Kopytem”. W stylowo urządzonych wnętrzach można tam skosztować regionalnych przysmaków.
Wycieczki: Ustroń, Równica
Wierzchołek oraz zbocza Równicy porastają lasy, przeważnie mieszane i bukowe. Pod szczytem znajduje się obszerna polana, na której ulokowano różne obiekty, składające się na lokalne centrum turystyczne. Prowadzi tutaj kręta szosa z pobliskiego Ustronia. Na wysokości 785 m znajduje się schronisko górskie z restauracją i 50 miejscami noclegowymi. Obiekt ten, wybudowany w 1927 roku, nawiązuje do architektury regionalnej. Szlakami turystycznymi można stąd dotrzeć do okolicznych miejscowości ( Ustroń, Brenna i Wisła), lub też wybrać się na dłuższą wędrówkę wzdłuż Pasma Równicy i Trzech Kopców w stronę Przełęczy Salmopolskiej i Pasma Baraniej Góry. Obok schroniska na Równicy przebiega między innymi Główny Szlak Beskidzki. Niedaleko, przy tym właśnie szlaku, znajduje się tradycyjne miejsce nabożeństw ewangelickich, odprawianych tu w okresie prześladowań w czasach austriackich. Widoki z polany pod szczytem Równicy obejmują znaczną część Beskidu Śląskiego z charakterystycznym, widocznym po drugiej stronie doliny Wisły, Pasmem Czantorii i Stożka. W rejonie Równicy zlokalizowano obiekty rozrywkowe, które zainteresują przede wszystkim najmłodszych. Należy do nich Extreme Park, gdzie można poskakać na batutach lub poćwiczyć na ściance wspinaczkowej. Atrakcją Extreme Parku jest także kino 4D, z ruszającymi się fotelami, wiejącym wiatrem, spadającymi na widza kroplami wody i innymi efektami specjalnymi, pozwalającymi na oglądanie filmów w niekonwencjonalny sposób. Inne atrakcje na Równicy to park linowy oraz niekonwencjonalne zoo – Leśny Park Niespodzianek. Rejon Równicy w ostatnich latach słynie także z obiektów gastronomicznych, pielęgnujących lokalne tradycje. Możemy odwiedzić tutaj „Zbójnicką Chatę”, Dwór Skibówki, a także „Kolibę Pod Czarcim Kopytem”. W stylowo urządzonych wnętrzach można tam skosztować regionalnych przysmaków.
Wycieczki: Złoty Potok
Sam dworek w Złotym Potoku, który kojarzymy obecnie przede wszystkim z Krasińskimi, zbudowany został zapewne z inicjatywy Stanisława Leskiego w 1829 r. Dziesięć lat później należał do Skarżyńskich, a niedługo potem do Pintowskich. W 1851 dworek, wraz z tutejszymi dobrami, nabyty został przez generała Wincentego Krasińskiego, ojca poety. Parterowy budynek dworu wzniesiony został na planie prostokąta i prezentuje sobą styl klasycystyczny. Dziewięcioosiowa elewacja frontowa posiada ganek wsparty na dwóch kolumnach toskańskich. Dach kryty jest gontem. Wnętrze zostało przebudowane - po pożarze - w 1952 r. Zygmunt Krasiński, jeden z naszych trzech wieszczów epoki romantyzmu, odwiedzał rejon Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej trzykrotnie. Pierwszy raz w r. 1849 z rodziną zwiedzał jurajskie okolice przy okazji bytności na Jasnej Górze. Tereny te najwyraźniej przypadły Krasińskim do gustu, gdyż dwa lata później ojciec poety zdecydował się na zakup tutejszych dóbr. Zygmunt odwiedził Złoty Potok w 1852 r. przejazdem, a następnie przebywał tu latem 1857, dokonując z żoną i dziećmi licznych wędrówek po okolicy. Poeta nadawał też nazwy tutejszym stawom, skałom i źródłom. Sielski pobyt przerwała śmierć najmłodszej córki, czteroletniej Elżbiety. Wówczas wieszcz zdecydował się na wyjazd do Paryża. W dworku mieści się obecnie Muzeum Regionalne im. Zygmunta Krasińskiego. Placówka otwarta została w 2008 r., z inicjatywy władz gminy. Kontynuuje tradycje Muzeum Biograficznego im. Krasińskiego, które działało tu w latach 1985-2007, będąc jednym z oddziałów Muzeum Częstochowskiego. Wśród eksponatów prezentowanych w muzeum znajdują się pierwsze wydania niektórych utworów Zygmunta Krasińskiego, portrety rodziny, a także (przeznaczone dla Delfiny Potockiej) pianino marki „Erard”, w wyborze którego pomagał poecie sam Fryderyk Chopin.
Tarnowice Stare to historyczna, samodzielna miejscowość, powstała w 1316 r., a obecnie dzielnica Tarnowskich Gór. Pierwszy, obronny gródek stał tu w czasach średniowiecza, w okolicach obecnego kościoła parafialnego. W drugiej połowie XV w. miejscowość znalazła się w posiadaniu rodu Wrochemów. Z inicjatywy Piotra Wrochema w latach 1520-1570 wzniesiony został renesansowy zamek. Pierwotnie obiekt ten posiadał trzy skrzydła z wieżą w narożniku południowo-wschodnim. Otoczony z trzech stron dziedziniec był otwarty ku północy. W początkach XVII w. Wrochemowie sprzedali tutejsze dobra Baltazarowi Ohm Januszewskiemu. W latach 1634-43 pełnił on urząd starosty ziemskiego bytomskiego. Zamordowany został w 1643 przez plądrujących Bytom Szwedów. Nawiązujące do tamtych czasów podania mówią o snującym się nocami po zamku duchu starosty i pokutujących widmach żołnierzy szwedzkich. Drogą małżeństwa córki starosty, Anny Felicjany, tutejsze dobra przeszły w drugiej połowie XVII w. w ręce Kaspra Huntera z Grandon, szkockiego szlachcica. Doszedłszy do wysokich zaszczytów - m.in. starosty ziemskiego bytomskiego - zmarł on w początkach XVIII w. Zamek zmieniał wielokrotnie właścicieli, by w 1822 r. wraz z dobrami ziemskimi stać się na długie lata własnością rodziny hrabiów von Donnersmarck. Pierwszym jego właścicielem z tego rodu był Karol Łazarz Henkel von Donnersmarck, który znacznie zmodernizował tutejsze gospodarstwo. Donnesmarckowie dobudowali też kilka obiektów. Byli oni właścicielami zamku aż do 1945 r. Czasy komunizmu, gdy w znacjonalizowanym gmachu zamku umieszczono Państwowe Gospodarstwo Rolne, oznaczały dla zabytku nic innego, niż dewastację. Po upadku PRL gmina Tarnowskie Góry, dysponująca zrujnowaną budowlą, długo nie mogła znaleźć nań nabywcy. Dopiero w 2000 r. sprzedano wreszcie zamek Krystynie i Rajnerowi Smolorzom, którzy w ciągu 10 lat dokonali gruntownego remontu. Obecnie mieści się tu Centrum Sztuki i Rzemiosła Dawnego. Działa tu także restauracja „Gospoda u Wrochema” oraz hotel. Możliwe jest organizowanie konferencji i innych imprez.
Zakon Cystersów powstał we Francji w XI wieku, w oparciu o regułę świętego Benedykta. Oznacza to, że mnisi prowadzą życie monastyczne, oparte na modlitwie i pracy własnych rąk. W średniowieczu Cystersi szybko zdobyli uznanie jako świetni organizatorzy oraz krzewiciele wszelkich usprawnień w rolnictwie i rzemiośle. Byli więc pożądani przez królów i książąt, w których rękach pozostawały olbrzymie, niezagospodarowane obszary lasów i łąk. Na ziemie polskie Cystersi zostali sprowadzeni już w połowie XII wieku. Jednym z pierwszych miejsc, które wybrali, był małopolski Jędrzejów. I właśnie stamtąd trafili do doliny rzeki Rudy. W 1252 roku rozpoczęli budowę obiektów klasztornych, w których zamieszkali trzy lata później. Fundatorem całego przedsięwzięcia był książę Władysław Opolski. Mnisi zabrali się ostro do pracy. Wkrótce założyli od podstaw wiele wsi. Uprawiali ziemię, utrzymywali stawy i browar, zajmowali się bartnictwem, produkcją węgla drzewnego i smoły, a nawet kuźnictwem. W 1747 roku w Stodołach uruchomili pierwszy na Górnym Śląsku wielki piec opalany węglem! Na początku XIX wieku klasztor przejęło państwo pruskie. Po kilku latach majętność trafiła w ręce przedstawicieli rodu Hohenlohe-Waldenburg-Schillingfürst. To oni przekształcili pałac opacki w książęcy i zaplanowali park. Co pozostało z pracy Cystersów do dnia dzisiejszego? Przede wszystkim zespół klasztorno-pałacowy, składający się z bazyliki, średniowiecznych zabudowań klasztornych oraz barokowego pałacu. Pierwotnie kościół miał charakter romańsko-gotycki. Zbudowano go na planie krzyża łacińskiego, z nawą główną wyższą od naw bocznych. Charakterystyczny był brak wież. W XVII i XVIII wieku kościół przebudowano w stylu barokowym. Spośród trzech kaplic najcenniejsza jest Najświętszej Marii Panny, XVIII-wieczna, z cudownym wizerunkiem Madonny. W kościele warto zwrócić uwagę na cenne obrazy Michaela Willmanna i Ignaza Raaba. Do świątyni przylegają zabudowania klasztoru. Pierwotnie gotyckie, później przybrały formę barokową. Ujęte w czworobok tworzą malowniczy, otoczony krużgankami wirydarz (ogród). Na przełomie XVII i XVIII wieku zespół uzupełniono o budynki barokowego pałacu opackiego, z własnym dziedzińcem i bramą otwieraną w stronę malowniczego stawu. Pocysterskie zabytki otacza piękny, 95-hektarowy park typu angielskiego. Poprowadzono po nim trzy dendrologiczne ścieżki edukacyjne. Rudy leżą na w centrum Parku Krajobrazowego Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich. W malowniczej okolicy pozostało wiele pamiątek związanych z działalnością Cystersów. Same Rudy są jednym z elementów Europejskiego Szlaku Cysterskiego. Przecinają je ponadto znakowane szlaki turystyki pieszej i rowerowej.
Pierwsi ludzie pojawili się na terenie Kotliny Żywieckiej już w czasach prehistorycznych. Trwałe osadnictwo to czasy średniowiecza, kiedy ta część Beskidów należała do piastowskich książąt - wpierw cieszyńskich, a później oświęcimskich. Niestety, nie zachował się akt lokacyjny Żywca. Dlatego istnieje wiele domysłów, związanych szczególnie z datą powstania miasta. Pierwotnie osada o nazwie Żywiec leżała 2 km na północ od zbiegu Soły i Koszarawy, a jej początki datuje się na drugą połowę XIII wieku. Być może już wówczas otrzymała prawa miejskie z rąk księcia cieszyńskiego Mieszka. Źródła historyczne wspominają o miasteczku na początku XIV wieku. Był to tzw. Stary Żywiec, z biegiem wieków przekształcony w wioskę, która została zalana wodami Jeziora Żywieckiego w latach 60. ubiegłego stulecia. Na nowe miejsce, przy ujściu Koszarawy do Soły, żywieccy mieszczanie przenieśli się w pierwszych dziesięcioleciach XV wieku. Miasto ukształtowano według średniowiecznych prawideł: w centrum znalazł się kwadratowy rynek, z którego rogów wychodzą ulice tworzące regularną szachownicę. Miejsce na farę wygospodarowano na południe od rynku. Nieopodal, na wschód od miasta, wyrósł też zamek właścicieli całej Żywiecczyzny - Komorowskich. Do połowy XIX wieku wokół żywieckiego Rynku dominowała zabudowa drewniana. Została ona - kamienice i ratusz - strawiona przez katastrofalny pożar w 1857 roku. Śródmieście odbudowano już murowane. Dla ochrony przed pożarem, na środku Rynku ustawiono figurę św. Floriana. W 1868 roku na wschodniej pierzei wybudowano efektowny urząd miasta w stylu nawiązującym do budownictwa synagogalnego. Na płycie Rynku warto też odszukać tablicę poświęconą mieszkańcom żywiecczyzny, którzy zdecydowali się wstąpić do Legionów Piłsudskiego. Niedaleko Rynku odnajdziemy najpiękniejszy zabytek Żywca – konkatedrę Narodzenia Najświętszej Marii Panny, z piękną wieżą ozdobioną renesansową loggią. Przy kościele stoi kamienna dzwonnica z lat 20. XVIII wieku, przed którą postawiono pomnik Jana Pawła II. Przy ul. Kościuszki warto zobaczyć prawdopodobnie najstarszą żywiecką kamienicę, tzw. Siejbę, która powstała z połączenia trzech domów z XVIII wieku.