Śląsk Cieszyński Książęcym Traktem - cz. 2

Szlakiem pałaców, kościołów, muzeów

Prawie dwadzieścia lat temu opracowano szlak tematyczny „Via Ducalis – Droga Książęca”, którego pomysłodawcą i propagatorem był nieżyjący już Mariusz Makowski. Uwzględnia on poznawanie samochodem wybranych miejsc znajdujących się na terenie Śląska Cieszyńskiego, w których przetrwały do dziś wyjątkowo piękne zabytki kultury materialnej oraz pozostawiły ślady swojego panowania dynastie Piastów i Habsburgów. dzięki któremu można poznać dziedzictwo Piastów cieszyńskich i Habsburgów. W roku 2005 szlak poszerzono o zabytki Śląska Cieszyńskiego na terenie Republiki Czeskiej i w ościennym powiecie bielskim oraz Bielsku-Białej. Obecnie szlak obejmuje 58 zabytków usytuowanych po obu stronach granicy. Dziś chcę Wam zaproponować wycieczkę po jego polskiej części: Cieszyn – Zamarski – Hażlach – Kończyce Wielkie – Kończyce Małe – Zebrzydowice – Pielgrzymowice – Strumień – Skoczów – Górki Wielkie –Ustroń - Wisła – Cieszyn, liczącą łącznie ok. 110 km. Ze względu na obfitość obiektów, a zwłaszcza materiału ilustracyjnego podzieliłem wycieczkę na dwa (kilometrowo nierówne) odcinki: Cieszyn – Zebrzydowice i Zebrzydowice – Skoczów –Cieszyn.

O pierwszej części szlaku przeczytacie tu: 

Dziś kontynuujemy naszą wycieczkę po polskiej części „Via Ducalis” na trasie: Zebrzydowice – Pielgrzymowice – Strumień – Skoczów – Górki Wielkie –Ustroń - Wisła – Cieszyn (ok. 90 km).

Pielgrzymowice

KOŚCIÓŁ DREWNIANY ŚW. KATARZYNY

Pielgrzymowice leżą poza Ziemią Cieszyńską, ale ze względu na przebieg trasy (Zebrzydowice – Strumień) kusimy przez nie przejechać. Z Pielgrzymowic pochodzi Karol Miarka budziciel życia narodowego na Górnym Śląsku (pochowany w Alei Zasłużonych cmentarza cieszyńskiego). W centrum wsi na wzgórzu stoi drewniany kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej z 1680 r., który jest jednym z obiektów szlaku Architektury Drewnianej województwa śląskiego.

Pielgrzymowice, drewniany kosciół św. Katarzyny Aleksandryjskiej, foto Tomasz Gębuś, slaskie.travel

Więcej o kościele i Szlaku Architekltury Drewnianej:

Strumień

RATUSZ

Niewielki Strumień (ok. 1,4 tys. mieszkańców) jest miastem od końca XV w. Być może już wówczas postawiono w mieście ratusz. Obecny ratusz, stanowiący ozdobę zachodniej pierzei rynku pochodzi końca XVIII w. i zbudowano go po wielkim pożarze miasta w 1793 r.

Strumień, fragment rynku z budynkiem ratusza, foto Tomasz Gębuś, slaskie.travel

Więcej o układzie urbanistycznym Strumienia i ratuszu:

Skoczów

MUZEUM ŚW. JANA SARKANDRA

W sąsiedztwie barokowego skoczowskiego ratusza z 1801 r. stoi skromna, piętrowa kamieniczka zwana „Sarkandrówką”. W niej 20 grudnia 1576 r. przyszedł na świat św. Jan Sarkander. Obecnie w piwniczce kamienicy mieści się kaplica świętego, patrona miasta Skoczowa. W „Sarkandrówce" działa także Muzeum św. Jana Sarkandra, które gromadzi pamiątki związane z życiem i kultem świętego, pamiątki z pielgrzymki papieża Jana Pawła II w Skoczowie (22 maja 1995 r.) oraz zabytki sztuki sakralnej z okolicznych kościołów.

Skoczów, rynek z ratuszem. Biały budynek obok ratusza to Muzeum św. Jana Sarkandra, foto Tomasz Gębuś, slaskie.travel

Więcej:

MUZEUM IM. GUSTAWA MORCINKA

Po rozebranym w 1938 r. piastowskiego zamku w Skoczowie zachowała się jedynie dawna zamkowa kaplica, którą w XVIII w. przebudowano ozdabiając rokokową fasadą z płaskorzeźbą św. Jana Chrzciciela. W kamieniczce mieści się Muzeum im. Gustawa Morcinka, kontynuujące tradycje założonego w 1913 r. Muzeum Beskidzkiego. Ekspozycja muzealna poświęcona jest Morcinkowi, ale prezentuje także  historię Ziemi Cieszyńskiej i Skoczowa.

Skoczów, siedziba Muzeum im. Gustawa Morcinka, foto Tomasz Gębuś, slaskie.travel

O muzeum więcej:

Górki Wielkie

RUINY DWORU MARKLOWSKICH MUZEUM ZOFII KOSSAK-SZATKOWSKIEJ

XVIII-wieczny właściciel Górek Wielkich baron Erdmann Marklowski zbudował masywny, murowany, jednopiętrowy dwór, nakryty wysokim mansardowym dachem. Całość  sprawiała wrażenie obronnego kasztelu. Od 1800 r. wieś wchodziła w skład Komory Cieszyńskiej – wielkiego latyfundium cieszyńskich Habsburgów.
Po wojnie światowej zamieszkała w nim rodzina pisarki Zofii Kossak-Szatkowskiej, która uczyniła z dworu ośrodek polskiego życia kulturalnego literackiego. Dwór spłonął w 1945 r. W XXI w. uzupełniono go o współczesny aneks, mieszczący Centrum Kultury i Sztuki – „Dwór Kossaków”. Z dawnej zabudowy zachował się dawny dom ogrodnika, w którym od 1957 r. do śmierci mieszkała Zofia Kossak. Dziś mieści się w nim muzeum pisarki.

Górki Wielkie, Centrum Kultury i Sztuki "Dwór Kossaków", foto Edward Wieczorek

Więcej o Dworku Kossaków:

Ustroń

MUZEUM USTROŃSKIE IM. J. JAROCKIEGO

Książę Albert Sasko-Cieszyński pod koniec XVIII w. założył w Ustroniu hutę żelaza i kuźnię. W 1897 r. hutę przeniesiono do Trzyńca, pozostawiając na miejscu kuźnię. W czasach działalności huty ogrzewana żużlem wielkopiecowym woda, o właściwościach łagodzących bóle reumatyczne, dała początek ustrońskiego uzdrowiska.

Ustroń, widok ogólny uzdrowiska, foto J.Krawczyk, slaskie.travel

Dawny budynek dyrekcji huty „Klemens" z przełomu XVIII XIX w. ozdobiony herbem Habsburgów, mieści obecnie Muzeum Ustrońskie im. Jana Jarockiego – obiekt Szlaku Zabytków Techniki województwa śląskiego.

Ustroń, Muzeum Ustrońskie im. J.Jarockiego, foto Tomasz Gębuś, slaskie.travel

Więcej o Muzeum Ustrońskim:

Wisła

ZAMECZEK MYŚLIWSKI HABSBURGÓW

W roku 1852 administrator lasów arcyksięcia Albrechta Habsburga hrabia Braida, odkrył w okolicach Przysłopia pod Babią Górą skupiska głuszców. Niedługo potem koło znajdującej się tam leśniczówki wystawiono mały domek myśliwski, który zastąpiono w 1898 r., zbudowanym na polanie Przysłop zameczkiem myśliwskim dla księcia Fryderyka Habsburga i jego żony Izabeli. Służył on Hbasburgom do 1918 r. W latach 1925-1973 mieściło się w zameczku schronisko Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego (później PTTK). Po zbudowaniu nowego schroniska na Przysłopie pod Baranią Górą zameczek myśliwski przeniesiono do centrum Wisły. Obecnie jest siedzibą PTTK odział w Wiśle.

Wisła, dawny zameczek myśliwski Habsburgów - siedziba Oddziału PTTK, foto Tomasz Gębuś, slaskie.travel

Więcej o  dawnym zameczku myśliwskim przeczytacie tutaj:

REZYDENCJA PREZYDENTA RP ZAMEK W WIŚLE

W 1906 r. na tzw. Zadnim Graniu arcyksiążę Fryderyk Habsburg wystawił wg projektu cieszyńskiego budowniczego Ernsta Altmanna „myśliwski zameczek" Była to modrzewiowa rozległa budowla w z apartamentem dla arcyksiążęcej rodziny i licznymi pokojami dla ich gości. Zameczek wykorzystywano podczas polowań, szczególnie na głuszce.
W 1927 r. siedziba Habsburgów spłonęła, a w jej miejscu ze składek społeczeństwa Śląska wybudowało w 1930 r. nowoczesną, konstruktywistyczną rezydencję dla Prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego, proj. prof. Adolfa Szyszko-Bohusza. Obecnie służy kolejnym  prezydentom RP.

Wisła, Zamek Prezydenta RP na Zadnim Groniu, foto Tomasz Gębuś, slaskie.travel

Więcej o Zamku Prezydenta tu:

KAPLICA PRZY ZAMKU PREZYDENTA RP

W pobliżu „myśliwskiego zameczku" na Zadnim Groniu zbudowano w 1909 r. niewielką drewnianą prywatna kaplicę z sygnaturką, wyposażoną w dwa cenne renesansowe ołtarze z likwidowanego w tym czasie drewnianego kościoła w Bystrzycy na Zaolziu. Służy ona wypoczywającym w Wiśle prezydentom RP a także turystom.

Wisła, kaplica przy Zamku Prezydenta RP na Zadnim Groniu, foto Tomasz Gębuś, slaskie.travel

Więcej o kaplicy:

***

Jak napisałem na wstępie szlak dziedzictwa  kultury materialnej śląska Cieszyńskiego „Via Ducalis – Droga Książęca” liczy po obu stronach granicy 58 obiektów. Pokazałem Wam zaledwie 25, odsyłając do indywidualnego poznania Ziemi Cieszyńskiej z jej bogactwem przyrody, bogatą ofertą turystyczną, smaczną kuchnią i życzliwymi ludźmi. Pomoże w tym drukowany w 2011 r. przewodnik lub aplikacje mobilne do pobrania: https://amistad.pl/304-amistad-slask-cieszynski-via-ducalis