O historii

Po I wojnie światowej konflikt polsko-niemiecki zaowocował trzema powstaniami śląskimi, a wojna polsko-czeska o Śląsk Cieszyński zakończyła się ustanowieniem granicy na Olzie. Czechom pozostawiono najbardziej uprzemysłowioną część tej krainy, a samo miasto Cieszyn podzielono wzdłuż Olzy. W marcu 1921 r. na Górnym Śląsku przeprowadzono plebiscyt w sprawie przy-łączenia tego terenu do Niemiec lub Polski. Niekorzystna dla Polski propozycja ententy odnośnie podziału Górnego Śląska doprowadziła do wybuchu trzeciego powstania, na którego czele stanął Wojciech Korfanty. Ostateczną decyzję w sprawie przynależności Górnego Śląska podjęła Rada Ligi Narodów, przyznając Polsce wprawdzie tylko 29% terytorium plebiscytowego (po stronie niemieckiej została zachodnia część obecnego województwa z Raciborzem, Bytomiem, Zabrzem i Gliwicami), na tym terenie znalazła się jednak większość kopalni węgla, cynku i ołowiu, wszystkie kopalnie żelaza, wszystkie huty cynku, ołowiu i srebra oraz większość hut żelaza. Opisywane tereny weszły w skład trzech polskich województw – śląskiego, krakowskiego i kieleckiego. Województwo śląskie było najbardziej uprzemysłowionym obszarem Polski, otrzymało też autonomię z własnym sejmem i skarbem. Koegzystencja ludności polskiej, niemieckiej, żydowskiej, czeskiej i słowackiej, zamieszkującej tereny województwa śląskiego, była trudna, ale możliwa; we współistnieniu społeczności części Górnego Śląska podzielonej między Polskę a Niemcy miały pomóc postanowienia konwencji genewskiej z 1922 r. Niedługo po wybuchu II wojny światowej większość terytorium Śląska włączono do Rzeszy. Ślązaków wcielano przymusowo do armii niemieckiej (część z nich na froncie uciekła potem do armii gen. Andersa), a przemysł przestawiono na produkcję zbrojeniową. Powstawały także liczne obozy pracy i obozy koncentracyjne. W pierwszej kolejności eksterminowano byłych powstańców śląskich, działaczy politycznych, księży i ludność żydowską. Za namową władz administracyjnych oraz księży większość (90%) mieszkańców Górnego Śląska podała narodowość niemiecką oraz wpisała się na tzw. volkslistę (DVL), czyli niemiecką listę narodową, na którą zapisy prowadzono w latach 1941–42. Od początku wojny istniały prężnie działające organizacje podziemne.