Muzeum Historii Katowic - "Szkoła cierpliwości" czyli o hafcie w śląskim - wystawa

Haft, dawniej niezwykle popularny, to szybki i niedrogi sposób ozdabiania tkanin, dający nieograniczone możliwości tworzenia. Pomysłowa hafciarka uzbrojona jedynie w nawleczoną igłę możne upiększyć tkaniny, nadając im niepowtarzalny charakter. Wszystko zależy od zdolności, dokładności i… cierpliwości artystki.

Na przełomie wieków XIX i XX na Górnym Śląsku zaczęto przykładać większą wagę do wyglądu pomieszczeń, w których mieszkano. Wnętrza oprócz pełnienia swoich oczywistych funkcji miały być też ładne i estetycznie urządzone. Pojawiła się moda na ozdabianie haftem tkanin dekorujących mieszkania. Najpopularniejsze z nich, haftowane makatki, wykonywane przez gospodynię lub jej córki, miały nie tylko przystrajać ściany, ale były świadectwem schludności i gustu danej rodziny. Taką garniturę wieszano w kuchni, czyli centrum życia śląskiej rodziny i pierwszym pomieszczeniu, do którego wchodził gość.

Z pokolenia na pokolenie przekazywano sobie nie tylko tajniki sztuki hafciarskiej, ale i wartości, zasady moralne, swoiste informacje o obowiązkach kobiety wobec domu, rodziny i Boga. Ilustrowane scenkami rodzajowymi krótkie sentencje stanowiły skarbiec mądrości życiowej: Długo myśl, prędko czyń; Gdzie miłość i zgoda, tam Bóg rękę poda; Myj się zimną wodą, będziesz piękną i młodą. Na Śląsku, w środowisku robotniczym takie makatki najpopularniejsze były w latach 30.–70. XX w.

Dziewczynki uczono wyszywania w domu – umiejętność tę zdobywały pod okiem matek czy babć – lub na kursach organizowanych przez siostry zakonne. Szycie, haftowanie i naprawianie odzieży rodziny należało do oczywistych obowiązków kobiety. Maszyna do szycia, bez względu na markę potocznie zwana singerką, stała
w każdym domu.

Haftowanie to nie tylko szkoła cierpliwości. Przy okazji nabywa się innych umiejętności społecznych. Posługiwanie się igłą wyrabia zręczność, poczucie estetyki, schludność, zmusza do dokładności i precyzji, ćwiczy staranność – czyli cechy przydatne w codziennym życiu. Haftowanie jest umiejętnością trudną, a cierpliwości wymaga czasem już samo nawleczenie igły…

Na wystawie została ukazana typowa haftowana garnitura kuchenna, ale także przedmioty codziennego użytku nie zawsze z haftem kojarzone: wyszywany parasolnik, osłonka na deskę do prasowania, uchwyt na gazety oraz narzędzia używane podczas haftowania.

Prezentowane eksponaty są własnością: Muzeum Historii Katowic, Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, Muzeum w Gliwicach, Muzeum Miejskiego im. Maksymiliana Chroboka w Rudzie Śląskiej, Muzeum Miejskiego w Tychach oraz Muzeum Zagłębia w Będzinie.

Wystawa trwa do 9 czerwca, Muzeum Historii Katowic, Dział Etnologii Miasta, ul. Rymarska 4, Katowice-Nikiszowiec.

Serdecznie zapraszamy.

źródło: www.mhk.katowice.pl