XII Art Naif Festiwal

O SZTUCE NAIWNEJ

Art Brut, outsider art, sztuka naiwna, plastyka nieprofesjonalna – to tylko niektóre określenia sztuki amatorskiej, której podział jest umowny ze względu na to, że granice między tymi pojęciami są płynne, a różnice nieostre. Powszechnie przyjęta definicja mówi jednak, że sztuka naiwna to nic innego jak prostolinijne przedstawianie rzeczywistości, zazwyczaj przez artystów bez wykształcenia akademickiego. Łacińskie tłumaczenie słowa naiwny oznacza wrodzony, naturalny.

Za kolebkę omawianego nurtu uchodzi Francja. Anatole Jakovsky, fundator Międzynarodowego Muzeum Sztuki Naiwnej w Nicei (1982), jako pierwszy zdefiniował sztukę naiwną. Na podstawie badań prowadzonych na sześciu kontynentach zdołał dowieść, że w sztuce naiwnej nie chodzi ani o styl, ani o szkołę. Na całym świecie można bowiem znaleźć artystów, rozwijających wszelkie walory „tego, co wrodzone”, w przeciwieństwie do malarzy, których talent bazuje na „tym, co nabyte”. Działania Jakovsky’ego rozrzeszyły kanon malarzy nurtu naiwnego, do którego początkowo należało tylko pięciu malarzy francuskich: Rousseau, Seraphine, Bouchanta, Vivina i Bombois.

Plastyka nieprofesjonalna nie przynależy ani do kultury niskiej, ani do wysokiej. Oderwanie jej od oficjalnych kierunków, nurtów i stylów czyni ją w pełni niezależną. Sztuka naiwna jest przede wszystkim spontaniczna. Jej twórcy najczęściej przedstawiają świat na podstawie tego, co widzą albo tego, co zanotowali w pamięci. Często ich wizja świata jest idealistyczna. Artyści starają się opowiedzieć wszystko jak najpiękniej, używając całej gamy żywych kolorów, płaskiej plamy i wyraźnego konturu. Wspólnym mianownikiem prac artystów naiwnych jest także niezwykła dbałość o szczegóły, silna ekspresja, instynktowny dobór form i techniki. Kolejną ważną cechą sztuki naiwnej jest widoczny regionalizm – artyści często umieszczają swoje symboliczne i fantastyczne wizje na tle krajobrazu, charakterystycznego dla miejsca, w którym mieszkają. Artystów nieprofesjonalnych cechuje też szczerość, bogata wyobraźnia, pomysłowość i wielkie poświęcenie. W swoich pracach jednoczą oni pierwiastki obyczajowości i codzienności z aspektami duchowymi
i fantastycznymi.

Choć czasem sztuka naiwna jest niesłusznie spychana poza margines „prawdziwej sztuki”, to nieodmiennie porusza tych, którzy poświęcili jej choćby chwilę zainteresowania. Poza tym nurt naiwny wpływa artystyczne kierunki, mody i tendencje, zaś artystów-akademików stymuluje do poszukiwań i przekraczania estetycznych barier. Prace artystów naiwnych zachęcają widza do porzucenia rutyny patrzenia i odbycia podróży po nieznanych zakamarkach wyobraźni oraz mrocznych i tajemniczych ścieżkach emocji.

PROGRAM: http://artnaiffestiwal.pl/aktualna-edycja-festiwalu/