Szlak Orlich Gniazd (pieszy i rowerowy)

Jura i Szlak Orlich Gniazd

Na rozległym terenie Jury i jej wzniesieniach czekają na turystów osadzone na skalach zamki Szlaku Orlich Gniazd. Podróżując szlakiem możemy podziwiać miejsca unikalne pod względem przyrodniczym, krajoznawczym oraz historycznym. Do zamków leżących na tej trasie zalicza się: Zamek Ogrodzieniec w Podzamczu, który jest jednym z największych zamków w Europie, Zamki w Mirowie i Bobolicach, „Bąkowiec” w Morsku, „Pilcza” w Smoleniu czy Zamek Olsztyn koło Częstochowy. Warto zobaczyć również pozostałe obiekty warowne i pałace, w tym klasztory, małe kościółki i przydrożne kapliczki.

Jura, arch. ŚOT

Aktywny wypoczynek

Ukształtowanie terenu sprzyja uprawianiu aktywnego wypoczynku na Szlaku Orlich Gniazd - to idealne miejsce na spacery, wędrówki i jazdę na rowerach. Trasy jurajskie wiją się wśród ostańców wapiennych, pozwalają podziwiać widoki na rozległe doliny, w których osadzone są niewielkie miasteczka i wsie. Dobrze zorganizowane trasy, zadbane i oznakowane, zachęcają do całodziennych wypraw. Tamtejsze skałki i jaskinie to wymarzone miejsce dla uprawiających wspinaczkę skałkową. Dodatkowo swoje miejsce znajdą tu zarówno miłośnicy jazdy konnej, jak i narciarstwa biegowego. Przy szlaku bardzo dobrze rozwinięta jest infrastruktura turystyczna.

Jura, fot. arch. ŚOT

Historia

Większość z obiektów określanych mianem Orlich Gniazd powstała za panowania Kazimierza Wielkiego.

Zamki miały strzec granicy Królestwa Polskiego oraz jego stolicy, Krakowa, głównie przed najazdem Czechów od strony Śląska.

Obecnie większość z warowni znajduje się w ruinie. Pomysłodawcą wyznakowania szlaku po głównych atrakcjach Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej był w latach międzywojennych Stanisław Leszczycki, natomiast projekt trasy zbliżonej do obecnej i łączącej Kraków z Częstochową przedstawił po II wojnie znany propagator turystyki prof. Kazimierz Sosnowski (1875-1954).

Na odcinku pomiędzy Smoleniem a Częstochową szlak przebiega w granicach województwa śląskiego. Do głównych atrakcji tego odcinku należą osobliwości przyrodnicze. W krajobrazie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej podziwiać możemy charakterystyczne formy wapienne, jak ostańce skalne, wyżłobione w wapieniu doliny, czy jaskinie. Szlak Orlich Gniazd przebiega przez cenne tereny chronione, do których należą rezerwaty przyrody na Górze Zborów, w dolinie Wiercicy oraz w Górach Sokolich.

Zamek Ogrodzieniec, Podzamcze, fot.T.Gębuś

Szlak pieszy

Trasa piesza przebiega przez bardzo atrakcyjne tereny, jakimi są: Ojcowski Park Narodowy, Dolinki Krakowskie, liczne rezerwaty przyrody w tym m.in.: Smoleń, Góra Zborów, Ostrężnik, Parkowe, Sokole Góry.

Trasy:

Częstochowa-Kraków trasa piesza:
Jasna Góra - Rezerwat Zielona Góra - Zamek Olsztyn - Sokole Góry - Złoty Potok - Rezerwat Parkowe - rezerwat Ostrężnik z zamkiem - Zamek Mirów - Grzęda Mirowska - Zamek Bobolice - Rezerwat Góra Zborów z Jaskinią Głęboką - Zamek Bąkowiec - Okiennik Wielki - Gród na Górze Birów - Zamek Ogrodzieniec -Pałac Padniewskich - Rezerwat Smoleń - Zamek Pilcza - Dolina Wodącej i Skały Zegarowe - Zamek Bydlin - Zamek Rabsztyn -Ojcowski Park Narodowy - Zamek Pieskowa Skała - Maczuga Herkulesa - Sanktuarium bł. Salomei w Grodzisku - Kaplica na Wodzie - Zamek Ojców - Dolina Prądnika - Zamek Korzkiew – Wawel

Trasa motocyklowa:
Katowice – Siewierz – Olsztyn - Bobolice – Mirów – Morsko – Ogrodzieniec – Pilica – Smoleń – Katowice

Obiekty:

ZAMEK OLSZTYN
Do dziś zachował się tylko zarys budowli, ale najefektowniejsze są dwie wieże: okrągła i kwadratowa. Obecnie zamek jest tłem wielu imprez kulturalnych. Legenda głosi, iż pod zamkiem znajduje się system jaskiń i korytarzy wykutych w wapiennej skale, a tunel podziemny biegnie aż do klasztoru na Jasnej Górze w Częstochowie. Sceneria ruin zamku posłużyła niektórym reżyserom do nakręcenia znanych filmów np.: „Rękopis znaleziony w Saragossie”, „Hrabina Cosel” czy „Demony Wojny”.

Zamek Olsztyn, fot. J. Krawczyk

ZAMKI W MIROWIE I BOBOLICACH
Bliźniacze zamki łączy malownicza ścieżka widokowa przez tzw. Grzędę Mirowską o długości 1,7 km. Zamek Bobolice po wielu latach prac został odbudowany, natomiast na zamku w Mirowie prowadzone są prace zabezpieczające mury, zmierzające do udostępnienia obiektu dla ruchu turystycznego.

Zamek w Mirowie, fot. M. Świderski

Zamek w Bobolicach, fot. J. Krawczyk

ZAMEK BĄKOWIEC W MORSKU
Na skalistym wzgórzu, w centralnej części Jury, wkomponowany w wapienną skałę stoi zamek. U podnóża skały znajduje się głęboka studnia, a dziedziniec otoczony jest fosą.

Morsko, Zamek Bąkowiec, fot. M. Świderski

ZAMEK OGRODZENIEC W PODZAMCZU
Monumentalne ruiny położone są na najwyższym wzniesieniu Jury. Zamek zyskał zupełnie nową trasę zwiedzania, na której można podziwiać odbudowane drewniane krużganki oraz dotrzeć do miejsc wcześniej niedostępnych dla odwiedzających. Zamek nocą skrywa wiele tajemnic, a iluminacja ruin pozwala podziwiać Ogrodzieniec po zapadnięciu zmroku. Wtedy na zamku w niesamowitej scenerii, królują zjawy i duszki, barwnie przybliżające turystom legendy i historie tego miejsca. W sezonie letnim ożywają dzięki organizowanym tam dziesiątkom imprez – festynom, rycerskim turniejom czy nocnemu zwiedzaniu z atrakcjami.

Podzamcze, Zamek Ogrodzieniec, fot.J.Krawczyk

ZAMEK PILCZA W SMOLENIU
Piękny zamek, na którym udało się odtworzyć drewniane chodniki, cylindryczną wieżę stanowiącą wspaniały punkt widokowy na sąsiadujące pasmo Skał Zegarowych w Dolinie Wodącej oraz zrewitalizowany taras widokowy zamku górnego. Zamkowe wzgórze obejmuje rezerwat krajobrazowy "Smoleń", którego obszar porastają stare buki i modrzewie. W okolicy jest kilkanaście skalnych ostańców oraz pięknych jaskiń.

Smoleń, Zamek Pilcza, fot. J. Krawczyk

STARY MŁYN W ŻARKACH
To zabytkowy, prawie 100-letni młyn elektryczny – odrestaurowany, mieszczący Muzeum Dawnych Rzemiosł. Na starszych czekają ciekawe informacje, na młodszych zagadki i zadania w formie zabawy. Żarki to urocze miasteczko, które od wieków znane było z takich rzemiosł jak: szewstwo, bednarstwo, młynarstwo, piekarstwo czy kołodziejstwo – z tym wszystkim można się zapoznać w muzeum.

Stary Młyn w Żarkach, fot. arch. ŚOT

PAŁAC RACZYŃSKICH i DWOREK KRASIŃSKICH W ZŁOTYM POTOKU
Pałac Raczyńskich nad Stawem Irydion i Dworek Krasińskich to przepiękne obiekty otoczone prawie parkiem w angielskim stylu, przez którego środek przepływa rzeka Wiercica. Na terenie tego romantycznego zespołu pałacowo-parkowego znaleźć można również pomnik przyrody – jest nim ok. 600-letni dąb szypułkowy o nazwie „Dziad”.

Jura Krakowsko-Częstochowska, Skały Rzędkowickie fot. T. Gębuś

Zabacz więcej na: www.orlegniazda.pl , http://michal-swiderski.pl/wszystkie-dni-wedrowki/

Data dodania: 01.04.2022

Obiekty na szlaku

Sanktuarium NMP na Jasnej Górze w Częstochowie (Jasna Góra)

Częstochowa

Sanktuarium Najświętszej Marii Panny na Jasnej Górze jest najliczniej odwiedzanym polskim sanktuarium maryjnym i jednym z najważniejszych na świecie. W zespole klasztornym ojców paulinów czci się będący bizantyńską ikoną, cudowny wizerunek Marii z Dzieciątkiem, który do Częstochowy został przywieziony w XV wieku. Obecne zabudowania zespołu klasztornego pochodzą głównie z XVII stulecia i reprezentują styl barokowy.

Zamek Olsztyn

Olsztyn

Ruiny zamku Olsztyn koło Częstochowy należą do najlepiej rozpoznawalnych warowni jurajskich. Cylindryczna, wysoka na 35 metrów wieża przyciąga wzrok już z daleka. Zbudowana z białego wapienia, a nadbudowana z brunatnej cegły, przypomina maszt okrętu unoszącego się na morskiej kipieli. Rzeczywiście, zamek był świadkiem wielu dramatycznych wydarzeń, w tym zgładzenia Maćka Borkowica. Od połowy XVII wieku zaczął popadać w ruinę. Wreszcie stał się atrakcją turystyczną, leżącą na popularnym Szlaku Orlich Gniazd.

Zamek „Ostrężnik” w rezerwacie przyrody

Złoty Potok

Zamek „Ostrężnik” znajduje się w leśnym rezerwacie przyrody, położonym kilka kilometrów na południe od Złotego Potoku (gmina Janów). Na szczycie wapiennego wzgórza (rezerwatu przyrody "Ostrężnik") stoją pozostałości warowni pochodzącej z XIV w. Nieopodal przechodzi kilka szlaków turystycznych. Wycieczkę do zamku można połączyć ze zwiedzaniem kilku innych obiektów znajdujących się w atrakcyjnym turystycznie rejonie Doliny Wiercicy.

Zamek Mirów

Mirów

Jest to bez wątpienia jeden z najpiękniejszych obiektów na szlaku Orlich Gniazd. Leżąca na wzniesieniu, monumentalna bryła zamku, przywodząca niektórym na myśl okręt, pomimo pozostawania przez wiele lat w ruinie robi spore wrażenie. Mirowska twierdza stanowi jedną z najstarszych budowli obronnych Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Wiemy, iż murowana strażnica powstała tu około połowy XIV wieku, w czasach Kazimierza Wielkiego.

Zamek Bobolice

Położony na malowniczym, skalistym wzgórzu zamek Bobolice to jedna z bardziej znanych warowni leżących na Szlaku Orlich Gniazd, w środkowej części Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Dzieli go niespełna pół godziny spaceru od bliźniaczej twierdzy w Mirowie. Sieć szlaków turystycznych umożliwia także dłuższe wędrówki w rejon Skał Kroczyckich i Rzędkowickich oraz w inne atrakcyjne zakątki Jury. Zamek stanowi ciekawy przykład budowli, która po wiekach bycia ruiną została odbudowana w czasach obecnych.

Zamek Bąkowiec Zawiercie-Skarżyce

Skarżyce

Ruiny zamku rycerskiego „Bąkowiec” pochodzącego z XIV–XV w. znajdują się na terenie wypoczynkowego ośrodka „Morsko Plus”. Obok obiektu przechodzą dwie najważniejsze, piesze trasy jurajskie: czerwono znakowany Szlak Orlich Gniazd oraz niebieski Szlak Warowni Jurajskich. Wycieczkę do ruin zamku połączyć można ze zwiedzaniem pobliskich Skał Rzędkowickich i Kroczyckich.

Gród na Górze Birów w Podzamczu

Góra Birów, wznosząca się 461 m n.p.m., stanowi jedno z charakterystycznych wzniesień w rejonie Podzamcza i Ogrodzieńca. Skaliste, malownicze wzgórze, dające dobry widok na okolicę było już od czasów neolitu miejscem osadnictwa. Szczególnie partie wierzchołkowe wzniesienia, tworzące nieckę otoczoną wapiennymi ostańcami, dodawały temu miejscu istotnych walorów obronnych. Obecnie możemy tu oglądać rekonstrukcję grodziska słowiańskiego.

Zamek Ogrodzieniec w Podzamczu

Podzamcze

Zamek Ogrodzieniec to największa warownia Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, a także, bez wątpienia, jeden z najpiękniejszych zamków w Polsce. Znajduje się na Górze Janowskiego w środkowej części Wyżyny. Majestatycznym ruinom malowniczości dodają fantazyjne formy skalne, z wykorzystaniem których postawiono mury budowli. Zamek leży w centralnej części Jury i jest łatwo dostępny komunikacyjnie. Obok przebiega czerwono znakowany Szlak Orlich Gniazd.

Zamek Bydlin

Bydlin

Wieś Bydlin po raz pierwszy wzmiankowana była w roku 1120. W roku 1388 Bydlin uzyskał prawa miejskie, które utracił następnie w roku 1540. Na szczycie znajdującego się tutaj wzgórza, w gęstym lesie odnajdziemy duże fragmenty murów budowli, która na przestrzeni wieków przechodziła burzliwe dzieje. Powstała prawdopodobnie w XIV wieku jako strażnica w ramach umacniania granic ze Śląskiem.

Zamek w Rabsztynie

Rabsztyn

Rabsztyńskie wzgórze wapienne to idealne miejsce na wzniesienie warowni. Chyba właśnie tak myśleli nasi przodkowie, którzy w połowie XIV wieku na tutejszej skale postawili warownię z wysoką okrągłą wieżą.

Zamek Pieskowa Skała Oddział Zamku Królewskiego na Wawelu

Pieskowa Skała

Ze Sławkowa asfaltową drogą udajemy się w stronę Krakowa. Mijamy Olkusz, w Sienicznie skręcamy w lewo i udajemy się do Sułoszowej. Kręta droga w pewnym momencie zaczyna biec dołem doliny, która od potoku biorącego tu początek przyjmuje nazwę Doliny Prądnika. Wkrótce pojawiają się pierwsze skały wapienne, które z czasem przybiorą cechę stałego elementu krajobrazu, a na szczycie jednej z nich już z daleka widać zamek.

Zamek w Ojcowie

Ojców

U podnóża romantycznej góry zamkowej, oraz wzdłuż całej Doliny Prądnika w XIX wieku powstało modne uzdrowisko goszczące wiele znakomitości. Warto zatrzymać się tu na dłużej, aby móc dokładnie przedeptać wszystkie udostępnione turystom ścieżki i zwiedzić inne atrakcje turystyczne, między innymi tutejsze jaskinie. My z kolei udajemy się w kierunku południowym do Prądnika Korzkiewskiego i zamku w Korzkwi.

Zamek w Korzkwi

Korzkiew

Pierwsze dokumenty z 1352 roku mówią o górze Korzkiew, na której znajdował się zamek wzniesiony tu przez ród herbu Syrokomla. W XV wieku był on własnością mieszczanina Piotra Krupka, następnie znalazł się w rękach rodziny Ługowskich.

Wawel

Kraków

Na koniec naszej wędrówki udajemy się do Krakowa. Górujący nad miastem na wzgórzu nieopodal Wisły zamek Wawel jest bez wątpienia najważniejszym z zamków znajdujących się na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej.

Pogoda

Katowice