Jaskinia Głęboka

Położenie jaskini

     Jaskinia Głęboka znajduje się w zachodniej części Góry Zborów zwanej Kruczymi Skałami, w rezerwacie przyrody Góra Zborów. Jest to największa znana aktualnie podziemna forma krasowa rezerwatu przyrody „Góra Zborów”. Jej długość wynosi 190 m., a różnica wysokości między skrajnie położonymi punktami jaskini – 22,4 m. Pierwszą dokumentację jaskini wykonał Kazimierz Kowalski w 1948 roku. On też nadał jej dzisiejszą nazwę.

Okolica jaskini

      Okolice Jaskini Głębokiej, jak i sama jaskinia, to najbardziej przekształcony przez człowieka fragment rezerwatu przyrody „Góra Zborów”. Walory przyrody nieożywionej zostały tu w znacznej mierze zniszczone w wyniku dawnej eksploatacji surowców mineralnych. W okresie II wojny światowej został tu na krótko uruchomiony przez Niemców kamieniołom wapieni. Skały pozyskiwano między innymi na potrzeby budowy drogi z Kroczyc do Żarek. W trakcie eksploatacji, w roku 1942, odsłonięto i zniszczono środkową część Jaskini Głębokiej. W efekcie, jaskinia mająca pierwotnie dwa otwory wejściowe w leju u podnóża Skały Dwoistej górującej nad kamieniołomem, została podzielona na dwie części i uzyskała dodatkowe dwa otwory na dnie wyrobiska. Jeden z nich do dziś wykorzystywany jest jako otwór technologiczny podziemnej trasy turystycznej, drugi został zamurowany w 2010 roku. W kamieniołomie można do dziś obserwować liczne szczeliny uskoków tektonicznych. Część z nich została wykorzystana przez krążące w przeszłości wody podziemne, które doprowadziły do powstania jaskiń Góry Zborów.

W Kruczych Skałach, podobnie jak w większości skalnych wzgórz w okolicy Podlesic, eksploatowano krystaliczny kalcyt, zwany szpatem. Minerał ten, występujący w postaci nacieków jaskiniowych i żył w szczelinach skalnych, wydobywano w tej okolicy do początku lat 50. XX w. na potrzeby przemysłu szklarskiego. W Jaskini Głębokiej eksploatację kalcytu prowadzono w dwóch okresach – przed II wojną światową w tzw. Leju Szpatowców (przez niego wchodzimy dziś do jaskini) oraz w Komorze Południowej. Wydobycie w Komorze Południowej rozpoczęto po wojnie, wykorzystując otwory w dnie kamieniołomu. Ślady działalności górników (szpatowców) widoczne są w wielu miejscach Jaskini Głębokiej – pozostałości grubych warstw kalcytu z otworami po wierceniach górniczych. Fragmenty połamanych nacieków jaskiniowych i brył kalcytu do dziś można znaleźć w całej okolicy.

Zwierzęta w jaskini

      Jaskinia Głęboka jest siedliskiem wielu organizmów żywych. Najbardziejspektakularne są nietoperze, wykorzystującejaskinię jako dzienne schronienie od wiosny do jesieni, jak również jako miejsce zimowego spoczynku – hibernacji. W ostatnich latach ich populacja w jaskini rośnie. Komorę Północną jaskini zamieszkuje licznie sieciarz jaskiniowy (Meta menardi) – pająk, którego można zaobserwować zwiedzając jaskinię.

Mikroklimat

       W efekcie przecięcia ciągu Jaskini Głębokiej ścianą kamieniołomu przed ponad 70 laty zmieniły się warunki mikroklimatyczne w jej wnętrzu, a co za tym idzie warunki do życia organizmów podziemnych. Stabilny mikroklimat jaskiniowy Komory Południowej (prawie stała temperatura powietrza jaskiniowego oraz stała, duża wilgotność) został zaburzony bardzo dynamicznymi jego zmianami nawiązującymi do warunków zewnętrznych. W wyniku prac zabezpieczających jaskinię w 2010 roku zlikwidowane zostały otwory jaskini w dnie kamieniołomu. Pozwoliło to na powolny powrót do warunków mikroklimatu sprzed uruchomienia eksploatacji. Jaskinia Głęboka sprzyja występowaniu zjawiska pułapki dla zimnego powietrza i wychładzania Komory Południowej aż do jej dna. Nawet w najcieplejszych okresach roku temperatura w tej komorze nie przekracza 8°C.

W latach 70. XX w. podjęte zostały pierwsze próby udostępnienia turystycznego Jaskini Głębokiej. W tym celu wzdłuż ściany Komory Południowej zbudowano betonowe schody z barierką. Zniszczoną i nie remontowaną infrastrukturę wewnątrz jaskini odnowiono w latach 2006-2008. Dzisiejszy kształt podziemna trasa turystyczna uzyskała w wyniku prac zabezpieczających i udostępniających, wykonanych w 2010 r.

ZWIEDZANIE JASKINI GŁĘBOKIEJ

Trasa ze skalnym labiryntem ESSO dla turystów indywidualnych, grup zorganizowanych

Pod opieką przewodnika z obsługi CDPiKJ – obejmuje zwiedzanie podstawowej trasy turystycznej z zaaranżowanym oświetleniem, omówienie ekspozycji dotyczącej genezy jaskini, szaty naciekowej, działalności człowieka w jaskiniach okolic Podlesic oraz przejście przez podziemny labirynt korytarza Esso i zwiedzanie Sali za Esso z bogatą szatą naciekową.
Czas: ok. 40 min., grupa od 5 do 30 osób.

Regulamin zwiedzania: http://www.podlesice.org.pl/pliki/regulamin_zwiedzania.doc

POŁOŻENIE, DOJAZD

Rezerwat przyrody Góra Zborów, Podlesie, gmina Kroczyce, powiat zawierciański, woj. śląskie.

Jaskinia znajduje się w masywie Kruczych Skał, nieopodal parkingu Centrum Dziedzictwa Przyrodniczego i Kulturowego Jury, ok. 1 km na zachód od Podlesic. Do otworu wejściowego prowadzą z parkingu znaki ścieżki przyrodniczej „Góra Zborów – człowiek i przyroda”.

Źródło:
http://podlesice.org.pl/jaskinia-gleboka/