Kiedy myślimy o zamkach mamy zwykle przed oczyma księcia, jego żonę i dzieci oraz wojów. Tymczasem cały dwór, również w Raciborzu, liczył kilkadziesiąt osób, w tym wielu urzędników. Kto więc znajdował się w najbliższym otoczeniu władcy i zamieszkiwał w domu książęcym raciborskiego zamku?
- Kiedy król chce mieć kogoś, kto by mu służył, zwraca uwagę na cztery cechy. Po pierwsze, żeby był czysty; aby nikt, kto miałby brudne ręce i nieumytą twarz, nie ośmielił się usługiwać przy jego stole. Po drugie, żeby był należycie ubrany; nie byłoby bowiem stosowne, aby pełnił służbę u króla ktoś, kto nosiłby wór lub podartą szatę. Po trzecie, żeby był roztropny; aby wiedział, jak pilnować, żeby nie podano królowi trucizny. Po czwarte, aby służył ustawicznie; król bowiem chce, aby mu służono nie przez godzinę czy dzień, ale zawsze. Podobnie i Chrystus, król nieba i ziemi, żąda, aby te cztery cechy posiadali jego słudzy – to fragment kazania na dzień świętego Ambrożego biskupa i wyznawcy, pióra Peregryna z Opola, przeora dominikanów raciborskich, który głosił również kazania w kaplicy zamkowej w Raciborzu. Za przyczyną tego fragmentu poświęćmy nieco uwagi otoczeniu książąt na raciborskim zamku.
Imienne informacje o osobach z najbliższego otoczenia władcy znajdujemy na listach świadków obecnych przy wystawianiu książęcych dokumentów, które redagowali kanceliści, zwykle biegli w pisaniu zakonnicy. Przewodził im świecki książęcy kanclerz. Wśród książęcych urzędników na dworze Raciborzu i Opolu (księstwo górnośląskie miało dwa zamki o stołecznym charakterze) najwyższą rangę mieli: komornik (komorzy), skarbnik, podkomorzy i podsędek. Oni najczęściej wzmiankowani są na książęcych pergaminach. Grono najbliżej władcy uzupełniali duchowni, w przypadku Raciborza kanonicy przy kaplicy św. Tomasza. Sporadycznie na kartach dokumentów ujawniają się również niżsi rangą: prokurator, stolnik, podstoli cześnik, chorąży, podłowczy i podczaszy. Tworzyli najbliższe otoczenie władcy, ale ich ranga nie była zdaje się zbyt wysoka, gdyż wymieniani są po przedstawicielach rycerstwa nie urzędniczego, na równi z niższym personelem kancelaryjnym.
17 Październik 2013
