Koncert Recital Mistrzowski - "Polska muzyka za mało znana" - NOSPR

Wykonawcy:

• David Geringas wiolonczela
• Ignacy Lisiecki fortepian

Program: 

• Aleksander Tansman – Fantaisie pour violoncelle avec orchestre ou piano, II Sonata wiolonczelowa
• Szymon Laks – Sonata wiolonczelowa
• Mieczysław Weinberg – II Sonata wiolonczelowa g-moll op. 63

Aleksander Tansman (1897-1986), urodzony w Łodzi w bogatej rodzinie żydowskiej, był ważną postacią europejskiego neoklasycyzmu. Po I wojnie światowej osiadły w Paryżu, obieżyświat, przyjaźnił się z całą śmietanką artystyczną Francji i Ameryki, m.in. z Ravelem, Strawińskim, Gershwinem i Chaplinem. Cieszył się też powodzeniem u najwybitniejszych wykonawców. Ale choć za granicą wymieniany jednym obok Szymanowskiego, w Polsce mało się nim interesowano, więc w 1938, nieco demonstracyjnie, przyjął obywatelstwo francuskie. Renesans jego muzyki nad Wisłą, zwiastowany ciepłym przyjęciem Tansmana w czasie jego wizyty w roku 1967, rozpoczął się dopiero po przełomie politycznym roku 1989. Fantazja na wiolonczelę (1936) dedykowana została Grigorijowi Piatigorskiemu, II Sonata wiolonczelowa (1930) – Maurice’owi Maréchalowi.

Linia życia Szymona Laksa (1901-1983) przebiegała początkowo podobnie jak u Tansmana. Urodzony w rodzinie warszawskich Żydów, po studiach w naszej stolicy (oprócz kompozycji zgłębiał tajniki matematyki i filozofii) wyjechał do Paryża (1927), gdzie działał w Stowarzyszeniu Młodych Muzyków Polaków. Jak Tansman, łączył elementy neoklasyczne z estetyką Grupy Sześciu, chwytającą puls czasu, bijący w muzyce kawiarń i w jazzowym rozkołysaniu. Podczas wojny – inaczej niż Tansmam, który wyemigrował do Ameryki – zdecydował się, niestety, pozostać we Francji. Został aresztowany i wywieziony do Auschwitz (był tam wpierw skrzypkiem, potem dyrygentem obozowej orkiestry), następnie do Sachsenhausen i Dachau. Doświadczenia te opisał w książce Gry oświęcimskie (1979). Po wojnie wrócił do Paryża. Komponował coraz mniej. Po roku 1971 zajął się już wyłącznie działalnością pisarską, translatorską i publicystyczną. Sonata wiolonczelowa (1932), także dedykowana Maréchalowi, należy do najwybitniejszych kompozycji Laksa i świadczy o jego wysokiej pozycji w międzywojennym Paryżu.

Mieczysław Weinberg [vel Wajnberg] (1919-1996), kompozytor polski o korzeniach żydowskich, urodził się w Warszawie, w której studiował kompozycję i fortepian, i z której uciekł we wrześniu 1939 (samotnie – wszyscy pozostali członkowie jego rodziny, którzy się na ten krok nie zdecydowali, zginęli): wpierw do Mińska, potem do Taszkientu. Stamtąd, twórca zupełnie nieznany, wysłał partyturę swej I Symfonii Dymitrowi Szostakowiczowi, który uznał ją za dzieło wybitne i sprawił, że Weinberg przeniósł się do Moskwy, gdzie spędził resztę życia. Mówił o sobie: „Jestem uczniem Szostakowicza, chociaż nigdy nie brałem u niego lekcji. Uważam się za jego ucznia, za jego ciało i krew”. Twórczość Weinberga, niezwykle obfita (m.in. 26 symfonii), przez lata uważana była za naśladowanie Szostakowicza. Sąd ten, niesprawiedliwy, można dziś wreszcie zweryfikować, w epoce wielkiego międzynarodowego renesansu Weinberga. Jego II Sonata wiolonczelowa op. 63 (1959) napisana została dla Mścisława Roztropowicza.

Koncert odbędzie się 4 lutego (niedziela), o godzinie 18:00, Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia, Sala Kameralna, plac Wojciecha Kilara 1, Katowice.

Serdecznie zapraszamy.

źródło: www.nospr.org.pl