Koncert NOSPR - Alexander Liebreich

Dyrygent: Alexander Liebreich

Wykonawcy: NOSPR; Michael Weinius Herod, tenor; Anna Lubańska Herodiada, mezzosopran; Lise Lindstrom Salome, sopran; Shenyang Jokanaan, baryton; Maximilian Schmitt tenor; Magdalena Idzik Paź Herodiady, alt; Dominik Sutowicz 1. Judejczyk, tenor; Krzysztof Szmyt 2. Judejczyk, tenor; Adam Zdunikowski 4. Judejczyk, tenor; Tomasz Sławiński 1. Nazarejczyk, 5. Judejczyk bas; Mateusz Zajdel 2. Nazarejczyk, 3. Judejczyk tenor; Remigiusz Łukomski 1. Żołnierz, bas; Paweł Konik 2. Żołnierz, Przybysz z Kapadocji, baryton; Agnieszka Bochenek-Osiecka Niewolnik, sopran

Program: Richard Strauss – Salome op. 54 (100’) 

Przed koncertem, o godz. 18.45 Towarzystwo Przyjaciół NOSPR zaprasza do sali kameralnej na spotkanie z Aleksandrą Konieczną, która omówi wykonywany tego wieczoru utwór.

Po zamknięciu cyklu poematów symfonicznych Richard Strauss (1864–1949) otworzył nowy, wielki rozdział swej twórczości: operowy. Dwie pierwsze opery (nie licząc dwóch nieudanych prób wcześniejszych), Salome (wystawiona w Dreźnie, 1905) oraz Elektra (także wystawiona w Dreźnie, 1909) są arcydziełami ekspresjonizmu – opowiadają o ciemnej stronie ludzkiej psychiki za pomocą języka dźwiękowego na wskroś nowoczesnego. Był wówczas Strauss na czele peletonu awangardy, z którego wkrótce się zresztą wycofał, oddając pałeczkę swym następcom z kręgu Schönberga. Libretto Salome opiera się na dramacie Oscara Wilde’a. To psychodrama eksplorująca związek erotyzmu i zbrodni.

Salome, córka Herodiady, czuje się urażona. Jan Chrzciciel – więzień jej ojczyma, Heroda – odrzuca jej awanse, wyznając żarliwe oddanie swemu mistrzowi, Jezusowi. Księżniczka obmyśla zemstę. Wiedząc, z jaką namiętnością przygląda się jej Herod, zastawia nań pułapkę: ulega jego namowom i zgadza się zatańczyć przed nim, zrzucając z siebie kolejne szaty (sławny Taniec siedmiu zasłon), ale pod warunkiem, że król spełni potem jej życzenie. Rozpłomieniony Herod się zgadza. Lecz – o zgrozo! – Salome żąda potem strasznej zapłaty: chce, by podano jej na tacy ściętą głowę proroka. Na nic się zdają błagania ojczyma. Musi dotrzymać królewskiego słowa. W scenie ostatniej Salome całuje martwe wargi Jana („Pocałowałam jego usta. Były gorzkie. Czy to krew? Nie, to miłość ma gorzki smak”) i zaraz potem ginie pod ciosami wysłanników zdegustowanego króla.

Opera składa się z jednego tylko, dwugodzinnego aktu. Strauss wykorzystał w niej wagnerowską technikę motywów przewodnich, które charakteryzują postacie, stany psychiczne (lęk, pożądanie) lub idee (los). Szata dźwiękowa, a zwłaszcza treść opery sprawiły, że wielkie teatry operowe, czasem pod naciskiem władz, uznały dzieło za niecenzuralne i odmawiały zgody na jego wystawienie (np. Mahler bezskutecznie zabiegał o nią w Wiedniu, gdzie miało premierę dopiero w roku 1918 – w tej sytuacji premiera austriacka odbyła się w prowincjonalnym Grazu; z kolei premiera nowojorska w roku 1907 została przyjęta ze zgorszeniem przez prywatnych mecenasów Metropolitan Opera, więc Salome zdjęto z afisza aż do roku 1934). Czy Salome i dziś szokuje? To zależy. Ale jedno jest pewne – stanowi jeden z najwyższych wzlotów geniuszu Richarda Straussa. Miał rację Mahler: to „żywy wulkan, podziemny ogień”.

Koncert odbędzie się 15 czerwca (piątek), o godzinie 19:30, Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia, sala koncertowa, plac Wojciecha Kilara 1, Katowice.

Serdecznie zapraszamy.

źródło: www.nospr.org.pl