Wykonawcy: Royal Baroque Ensemble; Kacper Szelążek kontratenor
Program: Antonio Vivaldi - fragmenty instrumentalne i wokalne z oper Farnace, Orlando furioso, L’Olimpiade, Il Tamerlano (Il Bajazet), La virtù trionfante dell’amore, e dell’odio, overo Il Tigrane, Il Giustino; Koncert skrzypcowy d-moll op. 8 nr 7 RV 242; Koncert e-moll na zespół smyczkowy i basso continuo RV 134
Koncert i opera były gatunkami, którym Antonio Vivaldi (1678-1741) poświęcił najwięcej energii twórczej. Jako jedyny kompozytor w historii stworzył ponad 550 koncertów. Większość zachowała się w rękopisach, drukiem ukazały się zaledwie 84 utwory. Dzieła te cieszyły się za życia kompozytora wielkim powodzeniem w całej Europie, służąc za wzorzec dla innych twórców. Spośród 90 oper Vivaldiego, co do których autorstwa się przyznawał, dziś udokumentować można zaledwie 53, z czego zachowały się tylko 23. Swe dzieła sceniczne kompozytor wystawiał w czołowych teatrach operowych Italii, 30 z nich grano także w Austrii, Niemczech, Czechach i Anglii.
Utwory z dzisiejszego programu pochodzą z lat 1724-1735, Vivaldi miał już wówczas za sobą premiery ponad 20 oper i wydania 6 opusów koncertów. W tym czasie w jego muzyce zaobserwować można pewną zmianę języka muzycznego, polegającą na pogłębieniu strony wyrazowej, powiększeniu rozmiarów utworów i wpływach stylu galant w zakresie melodyki, faktury i ornamentacji. Początki tej przemiany sięgają pobytu Vivaldiego w Rzymie (1724) w związku z wystawieniem tam jego opery Il Giustino RV 717 i pasticcia (zbiorowego dzieła operowego) Il Tigrane RV 740. Rok później kompozytor wydał w Amsterdamie zbiór 12 koncertów zatytułowany Il cimento dell’armonia e dell’inventione [Zmagania harmonii z inwencją] op. 8 ze słynnymi koncertami Le quattro stagioni (Cztery pory roku) i Koncertem skrzypcowym d-moll op. 8 nr 7 RV 242. W roku 1727 Vivaldi wystawił w Wenecji Farnace RV 711 oraz Orlando furioso RV 728. W weneckim Teatro Sant’Angelo, którego był wielokrotnym impresario, odegrano też jego L’Olimpiade RV 725 (1734). Pasticcio Il Tamerlano (Bajazet) RV 703, z muzyką G. Giacomellego, J.A. Hassego, N. Porpory, R. Broschiego i Vivaldiego, miało swą premierę w Weronie w karnawale 1735 roku.
Pomiędzy koncertami a operami Vivaldiego zachodzi wiele bliskich muzycznych relacji. Części wolne niektórych koncertów urzekają kantylenową melodyką typową dla muzyki wokalnej. Figuracje brawurowych arii dorównują zaś trudnościami solówkom jego koncertów skrzypcowych. Zgodnie z ówczesną praktyką samozapożyczeń kompozytor często wykorzystywał wprost materiał koncertu w arii lub uwerturze operowej i odwrotnie. Również utwory prezentowane podczas tego koncertu są tego przykładem. Arie: Quell’usignolo, Nel profondo cieco mondo, Vedrò con mio diletto, Gelido in ogni vena i uwertura do Farnace mają swoje odpowiedniki w koncertach RV 335a, 104, 387, 297, 335a i 117.
Koncert odbędzie się 13 kwietnia (piątek), o godzinie 19:30, Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia, sala kameralna, plac Wojciecha Kilara 1, Katowice.
Serdecznie zapraszamy.
źródło: www.nospr.org.pl