Stary cmentarz żydowski w Bytomiu

Miejscowość:
Bytom
Odsłuchaj tekst
Dodaj do planera

Żydzi odegrali ważną rolę w gospodarce i kulturze Bytomia od XVIII do połowy XX w., ale najstarsze wzmianki o ich obecności w mieście pochodzą z XIV w. W poł. XVIII w. od właścicieli bytomskiego państwa stanowego, hr. Henckel von Donnersmarcków, dostali oni grunt i prawo założenia na wałach miejskich cmentarza. Pod koniec XIX w. był on już za ciasny dla społeczności żydowskiej i założono nowy cmentarz w 1860 r. przy ul. Piekarskiej. Pod koniec XIX w. na starym cmentarzu żydowskim odbył się ostatni pochówek, a w latach 60. XX w. kirkut zniszczono, a macewy usunięto.

Stary kirkut w Bytomiu

O starym cmentarzu żydowskim przy ul. Piastów Bytomskich przypomina dziś jedynie tablica pamiątkowa i wiekowy starodrzew, ale przez ponad 150 lat służył on bytomskiej gminie żydowskiej oraz Żydom z 14 pobliskich miejscowości. W 1732 r. Israel Böhm otrzymał od hrabiego Henckel von Donnersmarcka grunt na wałach miejskich w pobliżu Bramy Gliwickiej na założenie cmentarza. Cmentarz, który wówczas znajdował się na nie zabudowanej pochyłości wałów, wraz z rozwojem miasta zaczęły otaczać kamienice. Starodrzew, stanowił wśród nich ostoję zieleni. Bytomscy Żydzi w 1809 r. zbudowali w mieście pierwszą synagogę. Ponieważ nie wystarczała ona zwiększającej się liczbie ludności żydowskiej (w 1800 r. – 186 osób, w 1885 – 2290 osób) rozebrano ją i w 1869 r. zbudowano nową (zniszczoną przez nazistów w „Kryształową Noc” z 9 na 10 listopada 1938 r.).

Nowy cmentarz

Stary cmentarz żydowski powiększono w 1848 r., ale już od 1860 r. zastąpiła go nowa nekropolia przy ul. Piekarskiej. Pochówki na starym kirkucie trwały do 1897 r., potem cmentarz był nieczynny i choć władze hitlerowskie wymusiły na gminie zwrot terenu cmentarza, przetrwał on szczęśliwie czasy Holocaustu. Dopiero w 1965 r. władze miejskie usunęły kamienie nagrobne, przewożąc je na Cmentarz Komunalny, gdzie bezładnie je zrzucono. W latach 1989-1992 z inicjatywy bytomskiego oddziału Towarzystwa Opieki nad Zabytkami architekt Marek Miodoński i rzeźbiarz Stanisław Pietrusa, przy pomocy uczniów bytomskiej „budowlanki”, z zabytkowych nagrobków i ich ułomków wykonali „Ścianę Pamięci” na nowym kirkucie przy ul. Piekarskiej. Wśród 15 zachowanych płyt ze starego kirkutu są m.in. nagrobki rabinów: Freunda, Cohna i Deutscha oraz 2 macewy z XVIII w. W ich pobliżu znajduje się także pomnik Żydów holenderskich, którzy ponieśli śmierć podczas robót przymusowych na Śląsku.

Wyświetlenia:  304
Lokalizacja:

Ul. Piastów Bytomskich  3
41-902 Bytom
Gmina: Bytom
Powiat: Bytom


Region turystyczny: 
Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia
Lokalizacja: 
W mieście
Kategoria: 
Dziedzictwo kulturowe

Informacje ogólne:
Rodzaj obiektu:  Zabytki sakralne

Dostępność Całoroczny
Twoja ocena:
Ocena: 0.0 (Oddano 0 głosy)
POI
Informacja turystyczna 
Aktywnie 
Dziedzictwo kulturowe 
Przyroda 
Biuro podróży 
Gastronomia 
Nocleg 
Oferta turystyczna 
Rozrywka 
Wypożyczalnia 
Zdrowie i uroda 
Centra kongresowo wystawiennicze 
Trasa
Trasa
Szlak znakowany
Do startu
Do mety
PDF
KML
GPX
Pliki dźwiękowe
Pogoda
Katowice
Zakwaterowanie w pobliżu
Bytom
0.22 km
Bytom
0.75 km
Piekary Śląskie
1.83 km
Bytom
1.90 km
Piekary Śląskie
2.62 km
Gastronomia w pobliżu
Bytom
0.10 km
KFC
Bytom
0.15 km
Bytom
0.16 km
Wydarzenia w pobliżu
Bytom
2024-04-05
0.84 km
Nasi WIELCY to wspomnienie dobrych tekstów, świetnej muzyki, perfekcyjnych aranżacji, a nade wszystko wyjątkowych osobowości. Zapraszamy Państwa do świata wspomnień w towarzystwie rewelacyjnej Koncertowej Orkiestry Dętej POWER OF WINDS pod dyrekcją Klaudiusza Jani oraz wokalistów, absolwentów Akademii Muzycznej w Katowicach, laureatów muzycznych talent show – Magdaleny Meisel oraz Mateusza Gancarczyka.
Siemianowice Śląskie
2024-05-07
6.99 km
Kompleks Sztygarka, Siemianowickie Centrum Kultury i Stowarzyszenie Obcy, Inny, Swój mają zaszczyt zaprosić na obchody 50. rocznicy wydania pierwszej płyty zespołu SBB.
Zabrze
2024-05-31
11.14 km
Datę tegorocznej INDUSTRIADY już znamy – będziemy świętować po raz 15. – 1 czerwca. Do tej pory podczas pomarańczowego święta bawiło się na niej już blisko 950 tysięcy uczestników. W tym roku czekamy na milionowego INDUSTRIADOWICZA i świętujemy – 15 lat razem!
Zabrze
2024-04-13
11.14 km
Już 13 kwietnia serdecznie zapraszamy na kolejny niezapomniany koncert w ramach cyklu „Muzyka na Poziomie”. Na podziemnej scenie Kopalni Guido będziemy gościć Rubensa.
Tarnowskie Góry
2024-06-02
11.87 km
XVIII Festiwal Śląskie Smaki 2024 - niezwykłe wydarzenie kulinarne! mZNAMY JUŻ DATĘ KOLEJNEGO FESTIWALU! XVIII Festiwal Śląskie Smaki odbędzie się w dniu 2 czerwca 2024 roku w TARNOWSKICH GÓRACH!