Zabytkowy układ rynku w Gliwicach

Miejscowość:
Gliwice
Odsłuchaj tekst
Dodaj do planera

Gliwice należą do starych miast śląskich, których układ urbanistyczny w centrum zachował jeszcze kształt z czasów średniowiecznej lokacji. Nie znamy dokładnej daty nadania Gliwicom praw miejskich, ale nastąpiło to prawdopodobnie jeszcze w XIII wieku. W XIV stuleciu miasto nad Kłodnicą otoczyły mury. Chroniły one kwadratowy rynek z ratuszem i nieodległym kościołem Wszystkich Świętych. Układ ulic przypominał szachownicę. Wszystko to zachowało się do dziś w prawie niezmienionym stanie.

Obecnie nie dysponujemy dokumentem lokacyjnym Gliwic. Jednak wszystko wskazuje na to, że miasto nad Kłodnicą lokowano w drugiej połowie XIII wieku. Powstało przy przeprawie przez Kłodnicę, na szlaku handlowym wiodącym z Małopolski, przez Bytom, do Wrocławia. Miasto należało wówczas do Piastów śląskich.

Zamek Piastowski

W pierwszej połowie XIV wieku wznieśli oni tutaj swój zamek. Według ostatnich badań stał on pierwotnie w miejscu dzisiejszej plebani przy kościele Wszystkich Świętych, na najwyższym punkcie w okolicy. Natomiast zachowany Zamek Piastowski, położony w linii murów, to najpewniej tzw. dwór Cetrycza – obiekt powstały w XVI wieku, w efekcie dobudowania reprezentacyjnego budynku do dwóch baszt miejskich.


 

Zabytki na Rynku

Sercem miasta jest od najdawniejszych czasów kwadratowy rynek z ratuszem pośrodku. Ten murowany budynek został wzniesiony już w XV wieku, ale do dziś zachował się głównie efekt XVIII- i XIX-wiecznych odbudów i modernizacji.

Na południowo-wschodniej ścianie ratusza warto odnaleźć barokową figurę Matki Bożej Niepokalanie Poczętej z XVIII wieku – to dzieło Jana Melchiora Oesterreicha. Rynek otaczają kamienice z podcieniami. Po zachodniej stronie rynku znajduje się piękna fontanna z 1794 roku. Przedstawia ona Neptuna siedzącego na delfinie. Fontannę postawiono z okazji otwarcia Kanału Kłodnickiego, aby podkreślić łączność Gliwic z miastami bałtyckimi.



fot. Mosquidron

Szachownica

Z każdego rogu rynku wybiegają po dwie ulice, które krzyżują się pod kątem prostym. W ten sposób całe miasto tworzy charakterystyczną szachownicę. Tradycyjne nazwy ulic mówią nam o dawnych zajęciach ich mieszkańców. Odnotujmy tu więc m.in. Tkacką, Bednarską czy Krupniczą. Ulice dochodziły do murów miejskich, które zachowały się np. w okolicach zamku. Oplatały one miasto wzdłuż biegu dzisiejszych ulic Dolnych i Górnych Wałów.

Ważną rolę pełniły bramy: tzw. Biała, czyli Bytomska oraz Czarna, czyli Raciborska. Fragmenty tej ostatniej zobaczymy na placu Rzeźniczym. W obrazie średniowiecznego miasta nie można pominąć kościoła. W Gliwicach to orientowana świątynia Wszystkich Świętych, stojąca na północny zachód od rynku. Gotycka budowla dominuje nad całym Starym Miastem. Warto wspomnieć, że dzisiejszy wygląd rynku zawdzięczamy w dużej mierze profesorowi Franciszkowi Maurerowi, który opracował projekt jego rewaloryzacji po zniszczeniach wojennych.

Wyświetlenia:  117
Lokalizacja:

Ul. Rynek 1
44-100 Gliwice
Gmina: Gliwice
Powiat: gliwicki


Region turystyczny: 
Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia
Lokalizacja: 
W mieście, W centrum miasta
Kategoria: 
Dziedzictwo kulturowe

Informacje ogólne:
Rodzaj obiektu:  Zabytkowa zabudowa

Dostępność Całoroczny
Twoja ocena:
Ocena: 0.0 (Oddano 0 głosy)
POI
Informacja turystyczna 
Aktywnie 
Dziedzictwo kulturowe 
Przyroda 
Biuro podróży 
Gastronomia 
Nocleg 
Oferta turystyczna 
Rozrywka 
Wypożyczalnia 
Zdrowie i uroda 
Centra kongresowo wystawiennicze 
Trasa
Trasa
Szlak znakowany
Do startu
Do mety
PDF
KML
GPX
Pliki dźwiękowe
Pogoda
Katowice
Zakwaterowanie w pobliżu
Gliwice
0.09 km
Gliwice
0.13 km
Gliwice
0.23 km
Gliwice
0.27 km
Gastronomia w pobliżu
Gliwice
0.03 km
Gliwice
0.04 km
Gliwice
0.04 km
Gliwice
0.04 km
Wydarzenia w pobliżu
Gliwice
2024-03-08
0.19 km
Fotorelacja z otwarcia wystawy: „Zofia Stryjeńska – tajemnicze i radosne opowieści”
Gliwice
2024-05-31
0.88 km
W Teatrze Miejskim w Gliwicach ruszyły próby do spektaklu „Pan Kleks. Powrót”. Adam Niezgódka, którego pamiętamy z kart powieści Jana Brzechwy, powraca do Akademii Pana Kleksa po trzydziestu latach. Dorosły absolwent musi stawić czoła Wielkiemu Elektronikowi, który za sprawą nowoczesnych technologii zagraża światu dziecięcej wyobraźni i porywa córkę Adama.
Zabrze
2024-05-31
8.93 km
Datę tegorocznej INDUSTRIADY już znamy – będziemy świętować po raz 15. – 1 czerwca. Do tej pory podczas pomarańczowego święta bawiło się na niej już blisko 950 tysięcy uczestników. W tym roku czekamy na milionowego INDUSTRIADOWICZA i świętujemy – 15 lat razem!
Zabrze
2024-04-13
8.93 km
Już 13 kwietnia serdecznie zapraszamy na kolejny niezapomniany koncert w ramach cyklu „Muzyka na Poziomie”. Na podziemnej scenie Kopalni Guido będziemy gościć Rubensa.
Bytom
2024-04-05
19.71 km
Nasi WIELCY to wspomnienie dobrych tekstów, świetnej muzyki, perfekcyjnych aranżacji, a nade wszystko wyjątkowych osobowości. Zapraszamy Państwa do świata wspomnień w towarzystwie rewelacyjnej Koncertowej Orkiestry Dętej POWER OF WINDS pod dyrekcją Klaudiusza Jani oraz wokalistów, absolwentów Akademii Muzycznej w Katowicach, laureatów muzycznych talent show – Magdaleny Meisel oraz Mateusza Gancarczyka.