Zabytkowy układ urbanistyczny rynku w Czeladzi

Miejscowość:
Czeladź
Odsłuchaj tekst
Dodaj do planera

Czeladź

Czeladź jest najstarszym miastem Zagłębia Dąbrowskiego. Osada powstała w średniowieczu przy brodzie, a później moście na Brynicy, którym wiódł szlak handlowy z Krakowa na Śląsk. Miasto obdarzył prawami miejskimi najpewniej książę opolsko-raciborski Władysław, w latach 60. XIII wieku. Wkrótce, na wschód od książęcej warowni, wytyczono rynek i stworzono podwaliny miasta średniowiecznego.

Zabytkowy rynek

Układ urbanistyczny z czasów lokacji Czeladzi jest czytelny do dziś, a na Górnym Śląsku ma swój odpowiednik chociażby w Żorach. Kształtem przypomina owal o długości mniej więcej 300 m i szerokości około 185. Po obu stronach miasta znajdowały się bramy: od wschodu Krakowska, a od zachodu Bytomska. Kupcy przemieszczali się dwiema głównymi, szerokimi drogami, przecinającymi Rynek przy północnej pierzei (ciąg dzisiejszych ulic Bytomskiej i Będzińskiej) i przy południowej (ulice Rynkowa i Kościelna). Węższe uliczki prowadziły z Rynku ku obwarowaniom. Centrum osady stanowił kwadratowy Rynek, który był miejscem targowym. Przez stulecia otaczały go drewniane domy mieszczańskie. Ważnym budynkiem na Rynku była karczma wójtowska, i – oczywiście - ratusz. Od XVI stulecia miasto mogło się również pochwalić murowaną świątynią, stojącą w miejscu dzisiejszego kościoła św. Stanisława. Z czasem miasto otoczyło się murami, ale po potopie szwedzkim zostały rozebrane.

Rynek obecnie

Mimo przemian politycznych i gospodarczych, dzisiejszy Rynek w Czeladzi zachował kształt z czasów lokacji. Niestety, najbardziej okazałe budynki miejskie nie przetrwały do naszego czasu: kryta łamanym dachem, rozłożysta karczma wójtowska, która stała w północno-zachodnim narożniku Rynku, została rozebrana podczas I wojny światowej, ratusz zaś, stojący na środku placu, zniknął w roku 1941. Warto zwrócić uwagę na kamienicę z numerem 22 na ścianie. Późnobarokowy szczyt i portal wejściowy świadczą o jej dawnym pochodzeniu. Kiedyś gościł w niej książę Józef Poniatowski. Pod numerem 2 odnajdziemy dawny zbór ariański z końca XVI lub początku XVII wieku, którego wyróżnikiem jest stylowy, renesansowy portal. Stare czasy pamiętają też domy podcieniowe (Rynek 3 i ul. Kościelna 2). Na odnowionym niedawno placu rynkowym stoi zadaszona studnia. Pozostałością dawnych murów miejskich są mury oporowe potężnej, czeladzkiej fary.

Wyświetlenia:  126
Lokalizacja:

Ul. Rynek 1
41-250 Czeladź
Gmina: Czeladź
Powiat: będziński


Region turystyczny: 
Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia
Lokalizacja: 
W centrum miasta
Kategoria: 
Dziedzictwo kulturowe

Informacje ogólne:
Rodzaj obiektu:  Zabytkowa zabudowa

Dostępność Całoroczny
Twoja ocena:
Ocena: 0.0 (Oddano 0 głosy)
POI
Informacja turystyczna 
Aktywnie 
Dziedzictwo kulturowe 
Przyroda 
Biuro podróży 
Gastronomia 
Nocleg 
Oferta turystyczna 
Rozrywka 
Wypożyczalnia 
Zdrowie i uroda 
Centra kongresowo wystawiennicze 
Trasa
Trasa
Szlak znakowany
Do startu
Do mety
PDF
KML
GPX
Pliki dźwiękowe
W pobliżu
Czeladź
0.41 km
Pogoda
Katowice
Zakwaterowanie w pobliżu
Czeladź
0.44 km
Czeladź
1.13 km
Czeladź
1.45 km
Siemianowice Śląskie
1.94 km
Czeladź
2.14 km
Gastronomia w pobliżu
Czeladź
0.26 km
Czeladź
0.26 km
Czeladź
0.31 km
Czeladź
0.51 km
Czeladź
0.61 km
Wydarzenia w pobliżu
2024-04-16
1.24 km
Startuje Festiwal restauracji Szlaku Kulinarnego Śląskie Smaki! Regionalne potrawy i smaki w najlepszym wydaniu!
2024-04-23
1.24 km
Startuje Festiwal restauracji Szlaku Kulinarnego Śląskie Smaki! Regionalne potrawy i smaki w najlepszym wydaniu!
Siemianowice Śląskie
2024-05-07
4.61 km
Kompleks Sztygarka, Siemianowickie Centrum Kultury i Stowarzyszenie Obcy, Inny, Swój mają zaszczyt zaprosić na obchody 50. rocznicy wydania pierwszej płyty zespołu SBB.
Katowice
2024-06-04
6.55 km
W dniach 1.05.2024 do 4.05.2024 zapraszamy do udziału w Międzynarodowej Wystawie Modeli Kolejowych, która odbędzie się w Muzeum Hutnictwa Cynku WALCOWNIA.
Katowice
2023-09-16
6.68 km
Serdecznie zapraszamy na nową wystawę czasową „200 lat kopalni Katowice. Nasza kopalnia”. Ekspozycję można zwiedzać od 16 września 2023.