Cmentarz żydowski w Bieruniu Starym

Miejscowość:
Bieruń
Odsłuchaj tekst
Dodaj do planera

W Bieruniu Starym, historycznym centrum współczesnego Bierunia, zachowały się materialne ślady niegdysiejszej obecności w mieście skromnej ale wpływowej społeczności żydowskiej. Najbardziej wymowną pozostałością jest cmentarz żydowski (kirkut), który znajduje się przy ul. św. Wita, nad rzeczką Mleczną. Nekropolia zajmuje niewielki obszar, który porasta gęsty las. Za murem i bramą cmentarną zobaczyć można około 50 pomników nagrobnych, z których najstarsze pochodzą z XVIII wieku.

Bieruń Stary

Bieruń to mniej więcej 20-tysięczne, przemysłowe miasto, położone na lewym brzegu Wisły - w miejscu, gdzie przez stulecia przebiegała granica państwowa. Miasto chwali się korzeniami sięgającymi głęboko w przeszłość – pierwsze pewne wzmianki o osadzie pochodzą z czasów średniowiecznych, lecz tradycja umiejscawia początki Bierunia jeszcze dalej wstecz. Prawa miejskie otrzymał Bieruń już w XIV wieku, zaś później kilkakrotnie je tracił i odzyskiwał. Do dziś zachował się średniowieczny układ urbanistyczny Bierunia Starego, z czworobocznym rynkiem i siecią wychodzących z niego ulic.

Żydzi w Bieruniu

W XVIII wieku zaznaczyła swoją obecność w Bieruniu nieliczna społeczność żydowska, reprezentowana przez kilku kupców i rzemieślników. Około 1750 roku liczba Żydów wzrosła, tak że pokusili się oni o założenie gminy wyznaniowej. Niestety, władze odrzuciły ten pomysł. Mimo to w Bieruniu funkcjonował dom modlitwy i cheder, czyli szkoła żydowska, a w 1778 roku założono własny cmentarz. Na początku XIX wieku Żydzi na Śląsku doczekali się równouprawnienia. Wkrótce w Bieruniu zorganizowano więc gminę wyznaniową, wzniesiono też bożnicę. Liczba osób wyznania mojżeszowego wzrosła wtedy do ponad 100, ale do gminy należeli też żydzi z sąsiednich miejscowości. Już w pierwszych latach XX wieku zaznaczył się spadek liczby Żydów w regionie. Większość opuściła Bieruń po I wojnie, po przyłączeniu tych terenów do Polski. Do dziś w Bieruniu przetrwał budynek dawnej synagogi przy ul. Oświęcimskiej (obecnie remiza strażacka) oraz cmentarz żydowski przy ul. św. Wita, nad rzeką Mleczną.

Cmentarz żydowski

Nekropolia jest kępą zieleni w gęsto zabudowanym otoczeniu. Za świeżo wzniesionym murem, za który dostajemy się przechodząc przez bramę ozdobioną dwiema menorami, wśród drzew kryją się powalone najczęściej nagrobki. Mają one kształt prostokątnych macew lub obelisków; wykonano je zaś albo z piaskowca, albo z granitu. Najstarsze pochodzą z drugiej połowy XVIII wieku. Większość (ogółem zachowało się tutaj około 50 pomników) posiada inskrypcje w języku hebrajskim i niemieckim. Ornamentyka nagrobków jest dość uboga.

Wyświetlenia:  109
Lokalizacja:

Ul. św. Wita
43-150 Bieruń
Gmina: Bieruń
Powiat: bieruńsko-lędziński


Region turystyczny: 
Region Pszczyński
Lokalizacja: 
W mieście
Kategoria: 
Dziedzictwo kulturowe

Informacje ogólne:
Rodzaj obiektu:  Zabytki sakralne

Dostępność Całoroczny
Twoja ocena:
Ocena: 0.0 (Oddano 0 głosy)
POI
Informacja turystyczna 
Aktywnie 
Dziedzictwo kulturowe 
Przyroda 
Biuro podróży 
Gastronomia 
Nocleg 
Oferta turystyczna 
Rozrywka 
Wypożyczalnia 
Zdrowie i uroda 
Centra kongresowo wystawiennicze 
Trasa
Trasa
Szlak znakowany
Do startu
Do mety
PDF
KML
GPX
Pliki dźwiękowe
Pogoda
Katowice
Zakwaterowanie w pobliżu
Bieruń
0.46 km
Bieruń
1.61 km
Tychy
3.01 km
Tychy
5.06 km
Gastronomia w pobliżu
Bieruń
1.26 km
Tychy
5.16 km
Bieruń
5.45 km
Wydarzenia w pobliżu
Tychy
2024-04-12
10.16 km
Tichauer Art Gallery ma ogromny zaszczyt zaprosić Państwa już w 12 kwietnia 2024 r. na wernisaż wystawy dzieł Marca Chagalla - malarza i grafika żydowskiego pochodzenia, posiadającego obywatelstwo rosyjskie i francuskie, czołowego przedstawiciela kubizmu i internacjonalizmu w malarstwie światowym.
Katowice
2024-04-19
15.03 km
Wiosenny Bal to ponad 3 godziny zabawy dla dzieci w wieku 8-12 lat! Bal odbędzie się 19 kwietnia MDK przy Placu pod Lipami 1 w Katowicach.
Katowice
2024-04-20
15.03 km
Wiosenny Bal to ponad 3 godziny zabawy dla dzieci w wieku 4-7 lat! Bal odbędzie się 20 kwietnia MDK przy Placu pod Lipami 1 w Katowicach.
Katowice
2024-04-19
15.03 km
Filia nr 1 Miejskiego Domu Kultury "Szopienice-Giszowiec" zaprasza na wernisaż wystawy rękodzieła "Piękno w naturze" Jolanty Leks-Bugajskiej w dniu 19 kwietnia 2024 roku o godzinie 17.00.
Katowice
2024-04-20
18.14 km
To kolejna już edycja wystawy fotograficznej prezentującej twórczość członków Okręgu Śląskiego Związku Polskich Fotografów Przyrody.